شاید پهنه‌های آب در گذشته بستر حیات در مریخ بوده باشند

در پی تحقیق بزرگ جدیدی، چندین پهنه مایع در زیر سطح قطب جنوب مریخ کشف شد.

به ادعای محققان این کشف باعث تجدید اعتبار تحقیق قبلی است که می‌گفت ممکن است دریاچه آب نمک بزرگی زیر سطح مریخ باشد و همان تحقیق بود که آن‌ها را برای کشف مناطق مرطوب دیگر یاری کرد.

محققان اشاره کردند این اکتشافات ممکن است امری کلیدی در تحقیقات برای کشف حیات در فضا بر روی این سیاره باشد چرا که زندگی به نحوی که ما می‌شناسیم برای بقا نیاز به آب مایع دارد.

این تحقیق همچنین نقشی کلیدی در پروژه «حفاظت از سیارات» خواهد داشت که می‌خواهد مطمئن شود انسان با اقدامات خود برای کشف سیارات دیگر موجب آلوده کردن آن‌ها با پالاینده‌های زمینی نخواهد شد.

محققان خواستار انجام تحقیقاتی بیشتر برای مطالعه بهتر مریخ و ترکیب شیمیایی آن شدند که دریابند اگر ردی از آن چه «فعالیت زیست‌فضایی» می‌نامند، یا همان حیات در فضا، در این سیاره پیدا می‌شود.

این کشف با استفاده از «مارسیس» یا رادار پیشرفته مریخ برای صدابرداری از سطوح زیرین و یونوسفر، امکان‌پذیر شد که بر روی فضاپیمای «مارس اکسپرس» سوار بود و توسط آژانس فضایی اروپایی به مدار مریخ فرستاده شده است.

این دستگاه امواج رادار را به سمت مریخ می‌فرستد که می‌تواند از سطح یخی آن عبور کند و به زیر آن راه یابند. بعد می‌شود میزان انعکاس آن‌ها به سمت فضاپیما را اندازه گرفت که به محققان اجازه مطالعه این سیاره را بدون هرگونه تماسی با آن می‌دهد.

در سال ۲۰۱۸، محققانی که از همین دستگاه استفاده می‌کردند خبر دادند که دریاچه بزرگی زیر سطوح مریخ پیدا کرده‌اند و آن را به عنوان کشفی عظیم در جست‌وجو برای حیات در فضا بر روی این سیاره اعلام نمودند. اما آن تحقیق همچنین مورد سؤال کارشناسان قرار گرفت که تردید داشتند اگر دانشمندان اطلاعاتی کافی جمع‌آوری کرده‌اند تا نشان دهد ماهیت این پهنه مایع چیست و مطمئن شوند در آن جا آب مایع وجود دارد.

در تحقیق جدید، محققان به رهبری النا پتینلی از دانشگاه روما تره، از روش‌های موجود در ماهواره‌های زمین بهره گرفتند تا دریاچه‌های زیر یخچال‌های قطب جنوب را مطالعه کنند.

با انجام این کار آن‌ها توانستند به تحلیل اطلاعات مارسیس دست ببرند که منطقه گسترده‌ای را پیرامون دریاچه کشف شده در مریخ بررسی کرده بود. این امر به آن‌ها اجازه داد ماهیت مایع این دریاچه را تایید کنند.

آن‌ها همچنین چند پهنه آبی دیگر نیز یافتند که با تکه زمین‌هایی خشک از بدنه اصلی جدا شده بودند و مجموع آن‌ها شامل چندین دریاچه آب نمک متنوع است.

پروفسور پتینلی گفت: «نه تنها ما توانستیم مکان، میزان و قدرت بازتاب مطرح در تحقیق سال ۲۰۱۸ را تایید کنیم بلکه همچنین سه منطقه روشن جدید نیز کشف کردیم.»

او با صدور بیانیه‌ای اظهار داشت: «دریاچه اصلی با پهنه‌های کوچک‌تری از آب مایع محاصره شده است، اما به خاطر ویژگی‌های فنی رادار و فاصله آن از سطح مریخ، نمی‌توانیم به قطعیت اظهار کنیم اگر این دریاچه‌ها به هم متصل باشند.»

بر اساس اطلاعات گردآوری شده، ظاهرا این دریاچه‌ها حاوی «محلول هایپرسالین» هستند، محلولی که مقادیر بالای نمک در آب حل شده دارد، و همین امر احتمالا باعث مایع ماندن آن در محیط بسیار سرد قطب جنوب مریخ شده است.

این واقعیت که مجموعه‌ای از دریاچه‌ها وجود دارد به این معنی است که احتمالا به طریقی راحت و آسان تشکیل شده‌اند و این شکل از آن‌ها ممکن است در سراسر گذشته این سیاره حضور داشته باشد. اگر این فرضیه درست باشد، آن‌ها می‌توانند بستر حیات در فضا بوده باشند که روزگاری شرایط زیستی سازگارتری در مریخ داشته و همچنین می‌توانند پناهنگاه موجوداتی باشند که تا به امروز بقا یافته‌اند.

روبرتو اورسی، محقق ارشد ماموریت مارسیس، گفت: «گرچه وجود یک دریاچه زیر سطوح یخی ممکن است حاکی از شرایطی استثنایی باشد که خبر از وجود آتش‌فشان‌هایی زیر سطوح یخی می‌دهد، اما کشف مجموعه کاملی از دریاچه‌ها به این معنی است که روند تشکیل آن‌ها تقریبا ساده و رایج بوده است و این دریاچه‌ها احتمالا در اکثر تاریخ مریخ حضور داشته‌اند.»

او ادامه داد: «به همین دلیل، آن‌ها هنوز می‌توانند رد هر گونه حیاتی را داشته باشند که وقتی مریخ هوایی غلیظ‌‌تر داشته تکامل یافته‌اند. در آن دوران، به خاطر اقلیم ملایم‌تر مریخ و وجود آب مایع بر سطح آن، این سیاره محیطی مشابه دوران آغازین زمین داشت.»

این تحقیق با نام «چندین پهنه آبی زیر یخ‌های قطب جنوب مریخ کشف شده با اطلاعات مارسیس» در نشریه «نیچر استرونومی» منتشر شده است.

مطالب مرتبط