محققان دانشگاه علوم پزشکی شیراز نانوحامل داروی ضدسرطانی از جنس نانوذرات مغناطیسی زیست سازگار را سنتز کردند که منجر به کاهش دوز مصرفی دارو و کاهش عوارض جانبی می شود؛ این نانوحامل‌ها دارو را با هدایت یک میدان مغناطیسی خارجی به بافت هدف منتقل می کنند.
در هدف درمانی مغناطیسی، داروهایی با درجه سمیت بالا به حامل زیست سازگار نانوذرات متصل می‌شوند و سپس وارد جریان خون شده و توسط میدان مغناطیسی خارجی در بافت هدف تجمع می‌یابند.
پس از جمع شدن دارو در بافت هدف، با فعالیت آنزیمی یا تغییر شرایط محیطی دارو در بافت آزاد می‌شود. هدف از این عمل، کاهش مقدار توزیع سیستمیک دارو و پایین آوردن دوز مورد نیاز به منظور کاهش عوارض جانبی است.
دکتر فاطمه فرجادیان محقق دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مورد این طرح پژوهشی گفت: داروی متوتروکسات ازجمله داروهای ضدسرطان، ضدمتابولیسم و سرکوب کننده ایمنی است.
وی افزود: در این طرح، هدف درمانی متوتروکسات با استفاده از نانوذرات مغناطیسی اصلاح شده با گروه‌های هیدروکسیله متصل شده به دارو و آزادسازی دارو وابسته به pH محیط بررسی شده است. میزان اثربخشی حامل معرفی شده در مرگ و میر سلول سرطانی در رده سلول‌های سرطان سینه از دیگر موارد ارزیابی شده در این طرح است.
فرجادیان در خصوص نتایج استفاده از نانوحامل طراحی شده عنوان کرد: همواره در کاربرد داروهای ضدسرطان، عوارض جانبی به عنوان بزرگترین مشکل، توجه محققان را به خود جلب کرده است.
وی توضیح داد: در مطالعات آزمایشگاهی با توجه به کاربرد نانوذرات مغناطیسی به عنوان حامل دارو و آزادسازی داروی متوتروکسات تنها با تغییر pH، این مشکل تا حد زیادی رفع شد. در واقع با توجه به پایین تر بودن pH بافت سرطانی نسبت به بافت سالم، آزادسازی عموماً در بافت سرطانی انجام می شود که منجر به مرگ سلول سرطانی شده و بافت‌های سالم نیز آسیب کمتری خواهند دید.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز افزود: طبق نتایج مطالعات سلولی، نانوذرات اصلاح سطح شده کاملاً زیست سازگار هستند و زمانی که دارو به آنها متصل می‌شود، خاصیت ضدسرطانی بیشتری را نسبت به داروی آزاد از خود نشان می‌دهند.
در این طرح پژوهشی نانوذرات زیست سازگار آبدوست یا نانوحامل‌های دارویی با هزینه بسیار پایین تولید شده است.
این طرح پژوهشی از همکاری دکتر فاطمه فرجادیان و پروفسور سلیمان محمدی سامانی از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز (مرکز تحقیقات علوم دارویی دانشکده داروسازی) و سحر قاسمی کارشناس ارشد نانوشیمی از دانشگاه کاشان حاصل شده است.
نتایج این پژوهش در نشریه International Journal of Pharmaceutics منتشر شده است./ایرنا