پژوهشگران دانشگاه تهران با همکاری محققان پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی موفق به تولید نانوذرات نقره با استفاده از یک نوع گیاه دارویی شدند که به گفته آنها در جوانه‌زنی گیاهان “ریحان” و “بابونه” اختلالی ایجاد نکرد.
به گزارش آردی نیوز و به نقل از ایسنا، نانوذرات نقره یکی از پرکاربردترین ذرات در حوزه پزشکی به شمار می‌رود؛ چراکه این نانوذرات به دلیل برخورداری از خاصیت ضدباکتری، کاربرد فراوانی در تولید مواد ضد عفونی‌کننده دارند. بر این اساس استفاده از روش‌های سنتز سبز جهت تولید این نانوذرات علاوه بر کاهش مخاطرات زیست محیطی، اقتصادی نیز خواهد بود.
دکتر الهه معتمدی، عضو هیأت علمی بخش نانوتکنولوژی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، از تولید نانو ذرات نقره از منابع گیاهی خبر داد و گفت: گیاه فرولا یک گیاه دارویی مهم و سرشار از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است. این گیاه یک منبع غنی طبیعی از ترکیبات زیست فعال ارزشمند است که می‌تواند به عنوان احیاکننده‌های زیستی و سبز، یون‌های نقره را به نانوذرات نقره تبدیل کنند.
وی با بیان اینکه گیاه فرولا یکی از گیاهان خودروی بومی ایران است که در مناطق سردسیر به‌وفور یافت می‌شود، اضافه کرد: از آنجایی که ترکیب اجزای فعال در اندام‌های مختلف گیاه متفاوت است، ریشه و برگ این گیاه بطور جداگانه جهت تولید نانوذرات نقره مورد مطالعه قرار گرفت.
معتمدی ادامه داد: به دلیل استفاده از یک منبع طبیعی و فراوان به عنوان ماده اولیه، هزینه نهایی سنتز کاهش چشمگیری نسبت به روش‌های سنتز شیمیایی دارد. از سوی دیگر، نانوذرات سنتز شده هم به لحاظ اندازه و شکل و هم به لحاظ میزان خلوص از کیفیت بالاتری برخوردار هستند.
به گفته وی، این نانوذرات نسبت به نانو ذرات نقره که به روش شیمیایی سنتز شده‌اند، از سمیت کمتری برخوردارند.
این محقق در خصوص نوآوری موجود در این پژوهش گفت: در مقالات عموما عصاره آبی/اتانولی از برگ گیاه تهیه شده و نانوذرات به روش محلول سنتز می‌شوند؛ ولی در این تحقیق علاوه بر اینکه از برگ و ریشه گیاه فرولا عصاره آبی تهیه شد و روش محلول برای تولید نانوذرات به کار گرفته شد، امکان احیای یون‌های نقره توسط پودر خشک حاصل از برگ و ریشه گیاه در سنتز فاز جامد در دماهای متفاوت نیز بررسی شده است.
وی با اشاره به نتایج به دست آمده یادآور شد: بر اساس نتایج به‌دست آمده و مقایسه‌های انجام شده بین نانو ذرات سنتز شده از اندام‌های مختلف گیاه و به روش فاز جامد و محلول، مشخص شده است که سنتز فاز جامد از پودر برگ گیاه فرولا هم به لحاظ خلوص و هم به لحاظ اندازه بهترین نتایج را در بر دارد.
معتمدی اندازه نانوذرات تولید شده را بین 10 تا 30 نانومتر دانست و اظهار کرد: آزمون‌های ارزیابی سمیت نشان داده این نانوذرات در دوزهای مختلف 100 تا ppm 500 در جوانه‌زنی گیاه ریحان و بابونه اختلال ایجاد نمی‌کنند، در حالی که استفاده از نانوذرات نقره تجاری حتی در دوزهای پایین‌تر از ppm 200 نیز مانع جوانه‌زنی گیاه می‌شوند.
بر اساس اعلام ستاد نانو، این تحقیقات از سوی دکتر الهه معتمدی عضو هیأت علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، دکتر محمدرضا نقوی عضو هیأت علمی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، دکتر جابر نصیری محقق پسادکتری، محسن رحیمی و زکریا همه‌زاده از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران اجرایی شده و نتایج آن در Journal of Cleaner Production با ضریب تأثیر 5.651 به چاپ رسیده است.