طبق پژوهش جدیدی درباره نابودی زیستبومها، انقراض جانوران شکارچی میتواند به روند تباهی زیستگاهها دامن بزند.
پژوهشگران اثر احتمالی تغییرات در جمعیت کوسههای ببری خلیج کوسه در غرب استرالیا را بر حجم علفزارهای دریایی نزدیک آن بررسی کردند.
به گزارش پایگاه خبری تحقیق وتوسعه، محققان با استفاده از نتایج این تحقیق بررسی کردند که آیا از بین رفتن شکارچیان اصلی یک زیستبوم بر نحوه واکنش آن زیستبوم بر رویدادهای آب و هوایی از جمله تغییر اقلیم اثری دارد یا خیر.
علفهای دریایی خلیج کوسه منبع اصلی غذایی گونههای اصلی این زیستبوم یعنی گاوهای دریایی و لاکپشتها است. وقوع رویدادهای شدید آب و هوایی از جمله تازهترینشان که موج گرمای سال ۲۰۱۱ بود، تهدیدی برای علفزارهای دریایی نیز هست.
این موج گرما موجب وارد آمدن آسیبی «فاجعهبار» به علفزارهای دریایی شد و گاوهای دریایی و لاکپشتها را مجبور کرد بروند در جاهای دیگری به دنیال غذا بگردند.
این پژوهش در نشریه زیستبومشناسی حیوانات منتشر شده است و پژوهشگرانی از دانشگاه بینالمللی فلوریدا، دانشگاه واشینگتن و دانشگاه دیکین استرالیا دستاندرکار آن بودند.
آنان دریافتند شرایط این محیط برای انجام بررسی دیگری نیز مناسب است و آن این که ببینند آیا حذف یک شکارچی یعنی کوسه ببری از این زیستبوم میتواند اثری بر علفهای دریایی بگذارد یا نه.
غذای معمول کوسه ببری، گاو دریایی و سایر گیاهخواران بزرگ دریایی است. پس اگر جمعیت شکارچی اصلی (در این مورد کوسه ببری) کاهش مییافت، جمعیت گاو دریایی باید افزایش مییافت.
پژوهشگران با تحریک عادت گاوهای دریایی به چرا، دریافتند پوشش گیاهی علفزارهای دریایی به سرعت کمپشت میشود. در نتیجه معلوم شد وقتی کوسههای ببری نباشند که گاوهای دریایی را بخورند، علفهای دریایی آسیب میبینند و قادر به بازتولید خود نیستند.
در این گزارش آمده است: «نتایج این بررسی نشان میدهد تغییر رفتار گیاهخواران در نتیجه کاهش تعداد جانوران شکارچی میتواند بر تابآوری زیستبوم [در برابر رویدادهای شدید آب و هوایی] اثر بگذارد، مخصوصاً در جاهایی که جمعیت جانوران گیاهخوار درازعمر زیاد است.»
به نظر میرسد هر دو عامل تغییر اقلیم و کاهش جمعیت گونههای شکارچی میتواند به نوبه خود به تخریب زیستگاههای طبیعی دامن بزند.
پژوهشگران گفتهاند مدیریت محلی و منطقهای میتواند در جلوگیری از آسیب گسترده مؤثر باشد.
دکتر مایک هیتاوس نویسنده همکار در این مقاله گفت: «کوسههای ببری از علفهای دریایی در برابر چرای بیش از حد حفاظت میکنند. علفهای دریایی بزرگ غذای محبوب گاو دریایی نیست، بلکه علفهای دریایی ریزی که با تلاطم آب وارد خلیج میشود خوراک این گونه است. اما یافتههای ما نشان میدهد علفهای دریایی درشتتر وقتی در اثر چرای زیاد آسیب ببینند، قدرت جانشینی ندارند.»
وی افزود: «وقتی اوضاع گل و بلبل است ممکن است به اهمیت شکارچیها پی نبریم. اما وقتی اوضاع بد میشود -مثلاً بر اثر یک رویداد اقلیمی- تازه به اهمیت جانوران شکارچی پی میبریم.»
طبق بررسی دانشگاه سیمون فریزر کانادا، از سال ۱۹۷۰ تاکنون جمعیت کوسهها در سراسر دنیا تا ۷۱ درصد کاهش یافته است.