بررسیها، نشان می دهد که از حدود ۱۸۰ کشور جهان، ۵۰کشور برتر دارای بیشترین سرمایه گذاری در زمینه تحقیق و توسعه اند (۹۸ درصد کل جهان) بیشترین تعداد محققان و دانشمندان (۹۵ درصد کل جهان) و بیشترین شمار ثبت اختراات (۹۹درصد کل جهان)، هستند. این کشورها (۵۰ کشور) همچنین دارای نرخ رشد متوسطی معادل ۴۱/۲ درصد می باشند که در مقایسه با نرخ رشد ۸۸/۰ درصدی بقیه کشورها (۱۳۰ کشور)، بسیار چشم گیر و بالاتر است. در همین بررسیها آمده است که ۹۰ درصد از سهم کشورهای در حال توسعه، مربوط به کشورهای در حال توسعه آسیای جنوب شرقی (چین، تایوان، کره جنوبی، سنگاپور، مالزی، تایلند، اندونزی، فیلیپین) و مکزیک، برزیل و هند می باشد که درهمان گروه ۵۰کشور جای دارند.
اکنون، کاملاً روشن است که همه کشورهایی که “فناوری” را محور توسعه قرار داده اند، توانسته اند جایگاه خود را به سرعت تغییر داده و حضور موفقی در جامعه جهانی داشته باشند. البته، قبول چنین راهبردی به مفهوم سادگی پیاده سازی آن نیست و اگر چنین بود، بقیه کشورهای بازمانده از کاروان توسعه هم موفق به گذار از این وادی پرپیچ و خم می شدند. اما، طی کردن این مسیر، اگرچه ساده نیست ولی، غیرممکن هم نیست. کافی است که کمی واقع بینانه عمل کنیم. واقع بینانه عمل کردن یعنی اینکه درک هوشمندانه واقعیات، راهنمای خواسته های ما باشد و کوششهای ما را عمیقاً برانگیزد. یعنی اینکه دریابیم چرا گذار از این مرحله (مرحله عقب ماندگی) اجتناب ناپذیر است. یعنی اینکه دریابیم این “تکنولوژی” است که نقطه ضعف و پیچیده ترین مشکل ما در حال حاضر و سالهای آینده است و ازآنجائی که ما از نظر تکنولوژی توسعه نیافته ایم، پس چاره اندیشی در این مورد باید به صورت اضطراری و فوری انجام گیرد. چنین اضطرار و فوریتی یعنی جهشی عمل کردن، چرا که بدون جهش، موفقیت حاصل نمی شود. اما، جهشی عمل کردن مستلزم تضمین ایجاد فضایی است که نفوذ، نشر و توسعه تکنولوژی را میسر سازد. آنچه که برای این منظور در ادبیات توسعه و به ویژه برای کشورهایی نظیر ما توصیه شده پنج محور یا پنج راهبرد را در بر می گیرد…
/ محمد نقی مهدوی / محقق سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران