جیمز وات (به انگلیسی: James Watt) (زاده ۱۹ ژانویه ۱۷۳۶ – مرگ ۲۵ اوت ۱۸۱۹) فیزیکدان و مخترع مشهور اسکاتلندی و پدر انقلاب صنعتی است. جیمز وات با تکمیل دیگ بخار خدمت بزرگی به فیزیک و مکانیک کرد. اختراع چگالگر بخار توسط وی موجب صرفه‌جویی زیادی در مصرف سوخت و گسترش استفاده از نیروی بخار شد.به افتخار او واحد توان در اس‌آی، وات نامیده می‌شود.
جیمز وات در سال ۱۷۳۶ در شهر گریناک در اسکاتلند به دنیا آمد. از همان اوان طفولیت کودکی بسیار ضعیف و ظریفی بود به همین علت او را به مدرسه نفرستادند بلکه مادر و پدر در خانه به تربیت او پرداختند. جیمز وات دارای تخیل قوی بود و به مرور زمان علاقه خود را به امور فنی و هندسی به مرور زمان نشان داد تا آنجا که یک وسیله الکتریکی ساخته و گاهی به وسیله آن به دوستانش شوک وارد می‌کرد.
وی به علم نجوم همچون ریاضیات علاقه داشت و ساعتها متمادی به پشت دراز کشیده و به ستاره‌ها نگاه می‌کرد. او از خواندن و آموختن لذت می‌برد اما زمانی فرا رسید که به علت فقر خانوادگی و تنگدستی برای امرار معاش باید کار می‌کرد، بنابراین در مغازه‌ای شروع به کار کرد. صبح‌ها چند ساعت قبل از بازشدن مغازه برمیخاست و شروع به کار می‌کرد که موجب شده بود بر سلامتی او اثر نامطلوب بگذارد.
یکی از اساتید دانشگاه که از مهارت او در امور فنی اطلاع پیدا کرده بود اتاقی در دانشگاه به او داد تا او در آنجا بتوند به کارهایش ادامه دهد، او در سال ۱۷۶۴ وی موتوری را در دانشگاه تعمیر کرد، به مدت چند ماه به طور شبانه روز انواع مختلف نیروهای بخار را آزمایش کرد. سرانجام اصول موتور بخار به ذهنش راه پیدا کرد.
در این حین مشکلات زیادی برای وی پیش آمد و اتاق خود را در دانشگاه از دست داد، اگر کمکهای همسرش مارگارت میلو نبود وی دست از کار می‌کشید. مارگارت دختری بود که جیمز پس از گشودن کارگاه خود در دانشگاه با او ازدواج کرد. دکتر جان روباک (یکی از دوستانش) قبول کرد که شریک جیمز شده و قرض‌های وی را بپردازد و اختراع او را به ثبت برساند. جیمز با شادی رهسپار لندن شد اما مامورین اداره ثبت اختراعات، کاملاً بی تفاوت بودند و این سبب ناراحتی جیمز شد از طرفی دکتر روباک مقروض شده بود و نمی‌توانست به جیمز کمک کند. در این حین کارخانه دار ثروتمندی به نام ماتیو بالتن از طریق دکتر روباک از اختراعات جیمز آگاه شد و قبول کرد که با جیمز کار کند و این نقطه عطفی در زندگی وات بود.
در آن هنگام شهرت وات افزایش یافته بود و موفقیت بزرگی نصیب مخترع شده بود و موتور او در کارخانه مورد استفاده قرار گرفته بود و نتیجه زحمات وات از سالیان سال مورد استفاده همگان قرار گرفت. وی در سال ۱۸۱۹ در سن ۸۳ سالگی فوت کرد.
تصورات اشتباه
جیمز وات نه موتور بخار را اختراع کرد و نه از حرکت در کتری در حال جوشیدن برای این کار الهام گرفت بلکه او نخستین موتور بخار تجاری را با توسعه و بهبود موتور بخار نیوکامن ساخت و موتور ساخته‌شده توسط او بعدها بسیار مشهور شد