ماهواره سنتینل-3B قرار است ۲۵ آوریل ۲۰۱۸ میلادی (۵ اردیبهشت ۱۳۹۷) به فضا فرستاده شود. این ماهواره کنار ماهواره سنتینل 3A قرار خواهد گرفت که کارش رصد زمین و جمع آوری دادههای مربوط به آب و هوا، بهویژه آبها و اقیانوسهای روی سطح زمین است.
گروهی از فضانوردان و دانشمندان اروپایی پلیموث در جنوب انگلستان و نورماندی در شمال فرانسه روی زمین بهدنبال راههای نوآورانهای هستند تا با دادههای ماهوارهای اطلاعات دقیقتری درباره آب دریاها در نزدیک ساحلی بهدست بیاورند .
موجسواری برای اندازهگیری دمای سطح آب
باب بروین یکی از پیشگامان اقیانوسنگاری ماهواره ای در آزمایشگاه دریایی پلیموث است. باب بروین میگوید: «مشاهدات ماهوارهای از مناطق ساحلی (نزدیک به ساحل) ناکافی است بطوریکه از درستی و دقت دادههای ماهوارهای مطمین نیستیم.»
اما تجزیه و تحلیل اندازهگیریهای ماهوارهای در امتداد سواحل دشوارتر است.
او برای اندازهگیری دمای سطح آب دریا دست به ابتکار جالبی زده است. او از یک تخته موج سواری هوشمند استفاده میکند.
باب از دستگاهی به نام «اسمارت فین» یا تخته موجسواری هوشمند استفاده میکند. او در این باره توضیح میدهد: «اسمارت فین هموزن و هماندازه تخته موجسواری است. اما داخل آن حسگرهایی برای اندازهگیری دما، و یک مکانیاب ویک شتابسنج برای اندازهگیری امواج وجود دارد. این اسمارت فین می تواند مانند بلوتوث،دادههای مربوط به دما و امواج را از این تخته به تلفن شما منتقل کند.»
به این ترتیب هر بار که باب سوار بر «اسمارت فین» موج سواری میکند دمای آب نزدیک ساحل را هم ثبت میکند.
او سپس این دادهها را برای تفسیر بهتر و دقیقتر دادههایی کار میبرد که ماهواره اروپایی سنتینل-3 به زمین میفرستد.
دمای آب و دادههای مربوط به مناطق ساحلی برای درک تغییرات آب و هوایی اهمیت دارد. در نتیجه. روش نوآورانهای که باب بروین بهکار میبرد، برای نظارت بر این مناطق بسیار مهم است. او میگوید: «مشاهده وضعیت آب دریا در نزدیک ساحل برای دریاها مهم است. چون تنوعزیستی دریایی در این مناطق قابل ملاحظه است و این مناطق محل مناسبی برای زاد و ولد گونههای مختلف ماهی است که از نظر اقتصادی مهم است. همچنین بستر مناسبی برای مهرهداران دریایی و انواع پرندگان دریایی از راسته های گوناگون است.
سنتینل-3B به خواهرش سنتینل-3A میپیوندد
اما ۸۰۰ کیلومتر بالاتر از سطح این سواحل اتفاقهای دیگری در حال رخ دادن است. چشمان جدیدی در فضا قرار است کار رصد و نظارت بر مناطق ساحلی را برای دانشمندان ساده تر کنند.
ماهواره سنتینل-3B اروپا ۲۵ آوریل قرار است به ماهواره خواهرش یعنی سنتینل-3A بپیوندد. کار دو ماهواره سنتینل اندازهگیری دمای سطح و رنگ آب سطح اقیانوسهاست.
مجموعه ماهوارههای سنتینل، ماهواره مشاهده کره زمین از مدارهای بیرون آن، بخشی از برنامه کوپرنیکوس آژانس فضایی اروپا برای هواشناسی است.
در ابتدا ماهواره سانتیل-3B در فاصله ۳۰ ثانیه ای خواهر دوقلویش سانیتل- 3A خواهد بود چون باید از نحوه کار آن مطمین شوند.
گیدو لیورین، مدیر برنامه «کوپرنیکوس در آژانس فضایی اروپا میگوید: «دلیل اینکه در آغاز این دو ماهواره در پیکربندی نزدیک به هم حرکت می کنند این است میخواهیم اندازه گیریهای ماهواره سنتینل 3A که از قبل صحتشان را وارسی کردهایم با اندازه گیریهای ماهواره سنتینل-3B کالیبره باشد. کمی بعد مجموعه دو ماهواره را در مدار خواهیم داشت که کیفیت دادههایشان مثل هم است. اما میزان دادههایی از دو ماهواره بیشتر است.»
دقت و کیفت دقیقا همان چیزی است که محققان موسسه تحقیقاتی اکتشافات دریایی در فرانسه به دنبالش هستند، کار آنها مطالعه جلبکها در آبهای دریای شمال در نورماندی است.
این محققان هر دو هفته یکبار دما، میزان شوری و اکسیژن موجود در آب دریا در نزدیکی ساحل اندازه میگیرند. سپس این دادهها را با دادههای ماهواره سنتینل-3 ترکیب میکنند.
تانیا هرنادش فاریناش ، پژوهشگر بومشناسی فیتوپلانکتونها میگوید:«در اینجا چند پارامتر غیرزیستی (مثل نور، تابش، دما، رطوبت، اتمسفر، و خاک باشد) را اندازه می گیریم. ارتباط این دادهها با چیزهای مثل رشد جلبکها را می توان بررسی کرد. رشد جلبکها را با ماهواره هم مشاهده میکنیم که مدت زمان و فضای بیشتری را پوشش می دهد.»
محققان بلافاصله پس از انجام این اندازهگیریها به آزمایشگاههای ساحلی برمیگردند.
تانیا هرنادش فاریناش میگوید: «باید حواسمان باشد که اینها موجودات زنده هستند. در نتیجه تجزیه و تحلیل باید هر چه سریعتر انجام شود. در واقع باید بلافاصله نمونههای گرفتهشده از آب را برای بررسی به آزمایشگاه برسانیم.»
داده های ماهوارهای برای اندازه گیری فیتوپلانکتونها موجود در آب دریا
تانیا هرنادش فاریناش، پژوهشگر بومشناسی فیتوپلانکتونها در موسسه تحقیقات بهرهبرداری دریایی در فرانسه است. او در طرح جدیدی موسوم به «سانیتل ۳ یوروهاب» کار میکند که هدفش شناسایی جلبکهای سمی است که هم برای ماهیها و هم برای انسان مضر هستند. او این کار را با ترکیب دادههای ماهوارهای و اندازهگیریهای روی سطح زمین انجام میشود.
ماهواره اطلاعات کلی مربوط به تولید فیتوپلانکتونها را جمعآوری میکنند. اما با کمک اندازهگیریهایی که در محل انجام میدهیم متوجه میشویم که ماهواره چه گونههایی را شناسایی کرده است و میفهمیم آیا این گونهها سمی هستند یا نه.»
تیم تانیا تا کنون به نتایج مهمی دست یافته است : میزان زادولد فیتوپلانکتون ها طی دو دهه گذشته بهشدت در کانال مانش کاهش یافتهاست.
فرانسیس گوهین، یکی از محققان موسسه اکتشافات دریایی فرانسه میگوید: «ما مجموع دادهها و اطلاعات مربوط به رنگ آب دریا را که ناسا و آژانس فضایی اروپا طی ۲۰ سال گذشته جمعآوری کردهاند مورد بررسی قرار دادهایم، تا بتوانیم میزان تکامل فیتوپلانکتونها را در اطراف آبهای ساحلی کانال مانش و در خلیج بیسکای بررسی کنیم. متوجه شدیم که میزان فیتوپلانکتونها بهویژه در فصل تابستان کاهش می یابد.»
به آزمایشگاه ساحلی پلیموث برمیگردیم. باب بروین مشغول بررسی کالیبراسیون «اسمارت فین» (تخته موجسواری هوشمند) است. او میخواهد این فناوری را در سراسر اروپا برای نظارت بر دریاها و روند مطالعه تغییرات آب و هوایی بهکار گیرد.
باب بروین میگوید: «رؤیای ما این است که موج سواران وعلاقهمندان ورزش های آبی مثل قایق سواری یا پاروزنی ایستاده یا غواصی که مرتبا به اقیانوس می روند، تجهیزات این فناوری را بههمراه داشته باشند و بتوانند پارامترهای مهم مثل دما را اندازه بگیرند. می توانیم این دادهها را با مجموعه دادههای ماهواره ای مقایسه و آنها را بهتر درک کنیم.»
این رؤیا می تواند تحقق یابد. تخمین زده می شود که در بریتانیا میتوان سالانه ۴۰ میلیون مورد اندازهگیری دمای سطح دریا را در مناطق ساحلی انجام داد.