در حالی که در اغلب کشورها محدودیت‌های کرونایی کم‌کم رنگ می‌بازند، برخی کشورها با نوع جهش‌یافته دلتای ویروس کرونا روبرو شده‌اند. میزان سرایت، قدرت کشندگی و نیز میزان ایمنی‌زایی واکسیناسیون در برابر این ویروس چقدر است؟
نوع جهش‌یافته دلتای ویروس کرونا با نام علمی B.1.617.2 اولین بار در اکتبر ۲۰۲۰ در ایالت مهاراشترای هند دیده شد و به سرعت در سراسر هند و تمام دنیا پخش شد. به همین دلیل ابتدا این نوع ویروس، جهش هندی ویروس کرونا نامیده می‌‌شد.
سازمان جهانی بهداشت در ماه مه سویه دلتا را نیز همانند انواع جهش‌یافته دیگر؛ آلفا، بتا و گاما در دسته “نگران‌کننده” طبقه‌بندی کرد.
از زمان شناسایی ویروس جدید کرونا تا کنون، این ویروس جهش‌های زیادی یافته است. برخی از این جهش‌ها، ویروس را موثرتر و برخی کم‌اثرتر کرده و برخی نیز بدون تغییر مانده‌اند.
دیپتی گورداسانی، اپیدمی‌شناس دانشگاه کوئین مری در لندن در مصاحبه با دویچه‌وله میگوید که تاثیرگذاری انواع جهش‌های ویروس کرونا تاکنون از نظر علمی بررسی نشده اما آنچه مشخص است این است که این جهش‌ها به ویروس این امکان را می‌دهند تا راحت‌تر به سلول‌های انسانی چسبیده و از واکنش سیستم ایمنی بدن فرار کنند.
به گفته این اپیدمی‌شناس، در کنار نوع جهش‌یافته دلتا یک نوع دلتا‌پلوس نیز وجود دارد که مسری‌تر و در برابر واکسن‌های رایج کرونا پایدارتر است اما تا کنون کمتر منتشر شده است.
سویه دلتا چقدر گسترش داشته است؟
سویه دلتا اکنون در سراسر دنیا گسترش یافته است. به گزارش سازمان جهانی بهداشت، تا کنون وجود این نوع ویروس در بیش از ۸۰ کشور ثبت شده و این روند همچنان رو به افزایش است. بیشترین آمار گزارش‌شده در بریتانیا بوده که تا روز ۱۷ ژوئن ۴۶ هزار مورد ابتلا به سویه دلتا ثبت شده است. بعد از بریتانیا نیز کشورهای هند، آمریکا و آلمان قرار دارند.
آیا سویه دلتا مسری‌تر است؟
درباره این پرسش هنوز تحقیقات علمی صورت نگرفته است. ماریا فن‌کرک‌هوفه، رییس بخش تکنیک کووید ۱۹ در سازمان بهداشت جهانی در توییتی نگرانی در مورد سویه دلتا را به‌جا می‌داند و می‌نویسد، ویروس “سارس کوو ۲” خطرناک است و واریانت‌های سرایت‌پذیرتر این ویروس “حتی خطرناک‌ترند.”
آمار جدید ابتلا به کرونا در بریتانیا نیز این موضوع را تایید می‌کند. در فاصله دوم تا نهم ماه ژوئن آمار ابتلا به سرعت به ۳۰ هزار مورد رسید. این جهش آماری تنها می‌تواند به دلیل قدرت سرایت بیشتر نوع دلتا باشد.
به گزارش اداره سلامت عمومی وزارت بهداشت بریتانیا، در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد بیماران کرونایی در این کشور به این نوع جهش‌یافته آلوده هستند. همچنین بر اساس این گزارش امکان سرایت گونه دلتا در داخل یک خانواده ۶۴ درصد بیشتر از واریانت آلفاست.
این موضوع را گورداسانی، اپیدمی‌شناس دانشگاه کوئین مری نیز تایید کرده است: «در هند برای ما ثابت شده که نوع دلتا سریعتر از نوع آلفا گسترش پیدا می‌کند، پس از آن در بریتانیا هم این موضوع تایید شد.»
به گفته این محقق، این موضوع باعث افزایش نگرانی دانشمندان شده چرا که خود سویه آلفا از نوع اولیه ویروس کرونا مسری‌تر است. او تخمین می‌زند که قدرت سرایت سویه دلتا سه برابر بیشتر از انواع دیگر جهش‌یافته ویروس “سارس کوو دو” باشد.
آیا سویه دلتا کشندهتر است؟
تا کنون داده‌های تاییدشده علمی در این باره که دلتا کشندهتر از سایر انواع جهش‌یافته است، بسیار کم بوده است. اما این موضوع تایید شده که تا کنون چندین نفر که واکسینه شده بودند در اثر ابتلا به نوع دلتا جانشان را از دست داده‌اند.
به گزارش اداره سلامت عمومی بریتانیا، هفت نفر ۲۱ روز پس از دریافت اولین دوز واکسن کرونا و ۱۲ نفر بیش از دو هفته پس از دومین دوز واکسن بر اثر ابتلا به ویروس دلتا فوت کرده‌اند. همچنین بر اساس تحقیقات این اداره، مبتلایان به نوع دلتا بیشتر از مبتلایان به نوع آلفا به درمان و بستری شدن در بیمارستان نیاز پیدا می‌کنند.
به همین دلیل اخیرا در بریتانیا آمار بستری‌شدگان مبتلا به کرونا به سرعت افزایش یافته است: بیش از ۱۳۰۰ نفر در فاصله بین هفتم تا ۱۳ ژوئن به دلیل ابتلا به بیماری کووید ۱۹ در بیمارستان بستری شده‌اند. این رقم ۴۳ درصد بیشتر از آمار هفته پیش از آن است.
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که شدت بیماری کووید ۱۹ و فوت بر اثر آن به عوامل گوناگونی وابسته است، مثل داشتن بیماری‌های زمینه‌ای. فن کرک‌هوفه از سازمان بهداشت جهانی میگوید: «ما به اطلاعات بیشتری نیاز داریم تا بتوانیم ثابت کنیم که آیا واقعا نوع دلتا خودش کشندهتر است یا در ترکیب با عوامل دیگر خطرناک می‌شود.»
از جمله می‌توان به زیر فشار بودن سیستم درمانی اشاره کرد که باعث می‌شود بیماران مراقبت‌های لازم را دریافت نکنند و این مسئله می‌تواند منجر به مرگ آنها شود.
آیا واکسن‌های موجود در برابر نوع دلتا ایمنی ایجاد می‌کنند؟
نتایجی که تا کنون به دست آمده، نشان می‌دهد که واکسن بایونتک−فایزر و نیز آسترازنکا از شدت بیماری در اثر ابتلا به نوع دلتا می‌کاهند. با این حال تاثیربخشی این واکسن‌ها در برابر دلتا کمتر از تاثیربخشی آنها در مقابل ویروس اولیه کرونا و نوع آلفاست.
بر اساس تحقیقی که اداره سلامت عمومی بریتانیا انجام داده ولی هنوز بازآزمایی کارشناسانه نشده است، تزریق هردو دوز واکسن بایونتک و آسترازنکا از شدت بیماری و نیاز به بستری شدن در بیمارستان بسیار می‌کاهد.
بر این اساس، واکسن بایونتک−فایزر بعد از اولین دوز تا ۹۴ درصد و پس از دوز دوم تا ۹۶ درصد احتمال بستری شدن در بیمارستان را کاهش می‌دهد.
آسترازنکا نیز پس از دوز اول ۷۱ درصد و بعد از تزریق کامل ۹۲ درصد احتمال شدید شدن بیماری در صورت ابتلا به کرونا را کاهش می‌دهد.
بر اساس تحقیق دیگری در بریتانیا، تزریق این واکسن‌ها از احتمال بروز علائم بیماری در صورت ابتلا به نوع دلتا نیز می‌کاهد. بایونتک−فایزر پس از اولین تزریق ۳۶ درصد و بعد از دوز دوم ۸۸ درصد احتمال بروز علائم کرونا را کاهش می‌دهد.
آسترازنکا نیز پس از دوز اول ۳۰ درصد و با تزریق کامل واکسن تا ۶۷ درصد احتمال بروز نشانگان بیماری را کاهش می‌دهد.
نتایج مقدماتی این تحقیق همچنین نشان داده‌اند که نوع دلتا اصولا در برابر واکسن مقاوم‌تر است اما واکسیناسیون کامل می‌تواند تا حد زیادی فرد را در برابر این ویروس حفاظت کند.
آیا عامل وضعیت کنونی در بریتانیا و هند نوع دلتاست؟
اریک فایگل−دینگ اپیدمی‌شناس در توییتی نوشته که در حال حاضر نوع دلتا در بریتانیا و هند اصلی‌ترین عامل شیوع کروناست. اما اینکه واقعا این سویه عامل اصلی وضعیت کنونی در هند است، هنوز از نظر علمی قابل اثبات نیست چرا که توالی لازم برای این بررسی هنوز به دست نیامده است.
دیپتی گورداسانی، اپیدمی‌شناس دانشگاه کوئین مری در لندن در مصاحبه با دویچه‌وله میگوید علت‌های گوناگونی برای گسترش ویروس کرونا در هند وجود دارند: «به نظر من ترکیبی از چند عامل باعث این شیوع گسترده شده، از جمله واکنش دیرهنگام دولت در برقراری مقررات ویژه در فضاهای عمومی و خوش‌باوری درباره دست یافتن به ایمنی جمعی.»
در بریتانیا نیز وضعیت به سرعت رو به وخامت است. شاخص ابتلا به کرونا که در اوایل ماه مه در این کشور به زیر ۲۰ رسیده بود، در حال حاضر تا ۷۰ بالا رفته است. این شاخص میانگین ابتلا به کرونا در هفت روز در هر ۱۰۰هزار نفر را نشان می‌دهد.
آمار ابتلا در هفت روز گذشته در بریتانیا نشان می‌دهد که نوع دلتا تا چه حد سریع گسترش می‌یابد: ۵۵ هزار و ۲۱۶ مورد ابتلای جدید در فاصله ۱۰ تا ۱۶ ژوئن که نسبت به هفته پیش از آن۳۰ درصد افزایش نشان می‌دهد.
علایم ابتلا به نوع دلتا چیست؟
بر اساس نتایج اولیه در بریتانیا، علائم ابتلا به سویه دلتا با علائم سایر انواع جهش‌یافته ویروس کرونا متفاوت هستند. مبتلایان به نوع دلتا اغلب از سردرد، خشکی گلو، آب‌ریزش بینی و تب شکایت می‌کنند. در برخی موارد نیز سرفه وجود دارد.
یک محقق و موسس اپ مخصوص ثبت علائم کرونا در بریتانیا میگوید، نشانگان ابتلا به نوع دلتا در جمعیت جوان اغلب مانند یک سرماخوردگی معمولی است و به همین دلیل مبتلایان فکر می‌کنند سرما خورده‌اند و به قرنطینه نرفته و دیگران را مبتلا می‌کنند.
به همین علت مهم است که فرد با دیدن این علائم تست کرونا بدهد. به خصوص در فصول سردتر و فصل سرماخوردگی این علائم ممکن است دست کم گرفته شوند.
چگونه می‌توانیم خود را از نوع دلتا محافظت کنیم؟
موسسه روبرت کخ آلمان در پاسخ به این پرسش دویچه‌وله نوشته است که تمامی مقرراتی که برای ویروس کرونا در نظر گرفته شده برای حفاظت در برابر نوع جهش‌یافته دلتا نیز موثرند، مثل رعایت فاصله اجتماعی، شستن مرتب دستها، استفاده از ماسک و تازه کردن مرتب هوا در فضاهای بسته.
علاوه بر این‌ها واکسن‌های بایونتک−فایزر و آسترازنکا در برابر انواع جهش‌یافته ویروس کرونا از فرد محافظت می‌کنند هرچند میزان این حفاظت در نوع دلتا کمتر از سایر انواع جهش‌یافته است.
همچنین پرهیز از سفر به مناطقی که در آنها نوع دلتا شیوع دارد نیز توصیه شده است. به گفته دیپتی گورداسانی، رفتن به قرنطینه پس از این گونه سفرها باید همچنان ادامه داشته باشد.