ششمین مجمع اقتصاد نانو، سوگیری نوآوری، بازار ایران یا بازار دنیا

سالن همایش های پژوهشگاه نیرو در روزهای 29 و 30 آبانماه جاری میزبان برگزاری ششمین مجمع اقتصاد نانو با حضور جمعی از بازیگران اعم از فعالان، کارشناسان و دست اندرکاران حوزه فناوری نانو در بخش های مختلف به منظور بحث و تبادل نظر پیرامون چالش های موجود در این حوزه و همچنین معرفی و تقدیر از برترین شرکت های فناور، صنعتی و صادراتی است.
به گزارش آردی نیوز به نقل از ایرنا،  رویدادی که برای نخستین بار در سال 1391 به همت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو برگزار شد و البته از سال 1395 با بازطراحی انجام شده در ساختار و محتوای آن، این رویداد به عنوان اصلی ترین برنامه مدیریتی حوزه فناوری نانو با کیفیت بهتر برگزار شد.
این دو روز با دعوت ستاد ویژه توسعه فناوری نانومعاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری جمعی از سیاست گذاران، مدیران و تصمیم‌گیران و فعالان استارتاپ‌ها، شرکت‌‌های دانش‌بنیان، شرکت‌های صنعتی، نهادهای تأمین مالی و سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و دانشگاهیان، ارائه دهندگان خدمات و توسعه ‌دهندگان کسب ‌وکار حوزه نوآوری نانو بعنوان طیف اصلی بازیگران زیست زیست‌بوم فناوری نانو در قالب سخنرانی و برگزاری پانل های تخصصی، نشست و مناظره، دیدگاه های خود را در خصوص بخش های مختلف ابراز می کنند.
یکی از نشست های ششمین مجمع اقتصاد نانو که شاید پرسش بسیاری از علاقمندان حوزه فناوری باشد، برگزاری مناظره ای با موضوع ‘کدام اولویت است؟ نوآوری در سطح رقابت در بازار جهانی یا در سطح رفع نیاز صنایع داخلی’ بود.
اینکه درحال حاضر آیا اولویت کشور تولید محصولات فناورانه برای حضور در بازارهای جهانی است یا اینکه باید در ابتدا فناوری های ما بتوانند نیازهای صنایع داخل کشور را مرتفع کنند؟
این نشست با حضور دکتر محمود استقلال؛ مشاور کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به عنوان موافق حضور در بازار جهانی و دکتر سید کامران باقری مدرس مدیریت نوآوری و مالکیت فکری با نگاه حضور در بازار داخلی و تاکید بر رفع نیازهای داخلی با اجرای محمود کریمی از کارشناسان عرصه نوآوری برگزار شد.

**چرا باید به سمت نوآوری برای حضور در بازارهای جهانی رفت؟
دکتر محمود استقلال در ابتدای این نشست ضمن تشریح فضای امروز کسب و کار در دنیا اظهارکرد: در واقع بین دیدگاه های موجود یک نگاه مربوط به فروش است که نقطه شروع آن از داخل شرکت و کارخانه شکل می گیرد و شرکت ها در حقیقت تصمیم می گیرند که چیزی را ساخته و به بازار عرضه کنند، اما نگاه دوم که بر پایه مارکتینگ است از بازار و مشتری شروع می کند و آنچه را که بازار نیاز دارد تولید می کند.
وی افزود: طبق این دیدگاه نوآوران یا بایستی بر اساس توانمندی هایشان کار کنند و یا بر مبنای نیازهای بازار، که نگاه دوم البته نگاه قدرت محور است چرا که شروع کسب و کار بر اساس فرصت های بازار است.
رئیس کمیسیون صادرات انجمن صنایع لوازم خانگی ایران ادامه داد: البته نوآوری تنها به خلق محصول خلاصه نمی شود و این می تواند در طراحی و همچنین فروش نیز اتفاق بیافتد.
وی در ادامه تعبیر خودکفایی را که قبل از انقلاب اسلامی نیز بکار برده می شد، یکی از مشکلات کشور دانست و گفت: این واژه البته در طول 40 سال اخیر تقدس نیز پیدا کرد، در حالی که در سایر نقاط دنیا این مفهوم رایج نیست.
این متخصص تجارت بین الملل و برندینگ در عین حال افزود: البته اینکه ما می گوییم واژه خودکفایی اشتباه است نه به معنی وابستگی چرا که نگاه صفر و یک داشتن نیز اشتباه است، در واقع یک مفهوم در بیزنس دنیا است که نه بر پایه وابستگی و نه غیروابستگی بلکه بر پایه هر دو اینها بنا نهاده شده است.
استقلال در ادامه با تاکید براینکه متاسفانه شعار ما می توانیم نیز اصطلاح صحیحی نیست، گفت: امروز سوال دنیا این است که با چه قیمتی شما می توانید؟ درحقیقت مسئله اینجاست که شما با چه قیمتی سد، خودرو یا هواپیما می سازید، که البته پاسخ این سوال را سال ها پیش ریکاردو و قبل از آن آدام اسمیت بر اساس نظریه مزیت مطلق و نسبی داده اند.
وی ادامه داد: این بدان معنی است که کشورها بایستی چیزی را تولید کنند که در آن ابتدا مزیت مطلق و بعد مزیت نسبی داشته باشند، لذا امروزه مشاهده می شود که در دنیا روستاها و شهرها و کشورها بر پایه تخصص موجود کارشان را پیش می برند و صد البته جامعه ایرانی نیز دارای توانمندی های خاص خود است.
استقلال با تاکید براینکه در حوزه نوآوری بایستی نگاه بین المللی داشت، اظهارکرد: امروز نگاه ما به بازار بین المللی نه یک انتخاب بلکه یک اجبار است و اگر نوآوری، تولید و فروش را به بازار بین المللی شیفت نکنیم با مشکل مواجه می شویم.
مشاور کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران همچنین گفت:بر اساس آمار صندوق بین المللی پول اگر وضعیت تجارت بین المللی و اقتصادی کشورمان به همین شکل ادامه پیدا کند، تا سال 2019 با مشکلات عدیده ای مواجه خواهیم شد.
وی ادامه داد:به طوری که نرخ بیکاری بالا خواهد رفت و تولید ناخالص داخلی رشد منفی خواهد داشت و قدرت خرید مردم نیز کاهش خواهد یافت، ضمن اینکه کاهش تجارت بین المللی روی صنایع و کارخانجات تاثیر منفی می گذارد و فروش آنها حتی در بازار داخلی به دلیل کاهش قدرت خرید مردم با مشکل مواجه می شود.
استقلال با تاکید بر این که اگر به سمت بازار بین المللی حرکت کنیم سودآوری شرکت ها به دلیل توسعه بازار افزایش خواهد یافت، گفت: یکی از دلائل ذاتی که باعث شده است کالای چینی نسبت به ایرانی ارزان تر باشد وجود بازار بیش از یک میلیارد نفری این کشور است.
به اعتقاد رئیس کمیسیون صادرات انجمن صنایع لوازم خانگی ایران، هنگامی که بازار یک شرکت جهانی شود، هزینه سربار تولید به حجم بیشتری از کالا و عرضه تقسیم می شود و محصولات آنها از قابلیت رقابت پذیری بیشتری برخوردار می شود.

**چرا نباید از بازار داخلی و نیازهای داخلی غافل شد؟
اما دکتر سید کامران باقری مدرس مدیریت نوآوری نیز در این نشست در سخنانی با تاکید براینکه دوگانه تعریف شده در این نشست مبنی بر لزوم نگاه به بازار داخلی یا خارجی را نمی توان در قالب یک دیدگاه صفر و یک تعریف کرد، افزود: هدف از برگزاری این نشست در واقع شناسایی نقاط قوت و ضعف در هر دو دیدگاه نوآوری در بازار ایران و همچنین بازار بین الملی است.
وی با تاکید براین که معتقدم در بسیاری از بخش ها و حتی از ابتدا بایستی نگاه صادرات محور قالب باشد، اظهارکرد: ما برداشت های متفاوتی از نوآوری داریم و خیلی ها این مفهوم را کنار توسعه محصول و فناوری می گذارند و همین پیش ذهن باعث می شود بسیاری از از گزینه ها حذف می شوند. لذا نوآوری ایزوله شانس زیادی برای حضور در بازار ندارد.
باقری در ادامه درخصوص اینکه چرا باید فرصت های نوآوری در ایران دیده شود، اظهارکرد: ما شاهد یک روند صادرات نزولی 40 تا 50 میلیارد دلاری سالانه در کشور هستیم اما روند واردات ما با یک شیب قابل توجهی هر ساله افزایش می یابد و البته انواع و اقسام محصولات غالبا مصرفی را نیز در بر می گیرد.
این عضو هیات مدیره انجمن مدیریت فناوری ایران ادامه داد: این اقلام از بیل و بیلچه که واردات آن در سال گذشته یک میلیون و 800 هزار دلار بود، گرفته تا سایر محصولات که تاکنون از طراحی، نوآوری و تولید آن غافل بوده ایم.
وی در ادامه، با اشاره به ممنوع شدن 1339 قلم کالای وارداتی برای ورود به بازار 80 میلیونی کشورمان اظهارکرد: این خود یک دنیای نوآوری است که اتفاقا در حال حاضر این بازار برای خارجی ها محدود و با موانعی مواجه شده است.
مدرس مدیریت نوآوری و مالکیت فکری همچنین با اشاره به آمار ارقامی که چند سال پیش از سوی یک نماینده مجلس شورای اسلامی در خصوص سهم 500 میلیارد تومانی سالانه چینی ها از بازار سوغات مشهد ارایه شد، گفت: این حجم بازار به طور حتم در حال حاضر دو برابر شده است، آیا این فرصت نیست؟
وی افزود: لذا این تحول نوآوری در ابتدا بایستی در داخل شرکت و در نوع نگاه و ذهن آنها اتفاق بیافتد که فرصت های نوآوری را بتوانند بهتر ببینند.
باقری در ادامه با اشاره به اینکه از دهه 70 یا 2000 میلادی کشورمان با یک تغییر نسلی مواجه شده است که همواره با گوشی و اینترنت دسترسی داشته اند و غالبا نیز به روز هستند گفت: متاسفانه این نسل بعنوان یک بازار و نیروی کار و مخاطب جدی از سوی نوآوران کشورمان دیده نشد و بسیاری از شرکت ها این تغییر نسل و این ظرفیت بزرگ را مشاهده نکردند.
به اعتقاد این مدرس مدیریت نوآوری و مالکیت فکری، نسل دهه هفتادی در واقع یکسری محصول و خدمت رفتار متفاوت می طلبد که بعنوان یک فرصت بزرگ برای نوآوری شناخته می شود.
وی همچنین اظهار کرد: درست است که غالب شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها با یک ایده نوآورانه شکل گرفته اند اما در حقیقت اینها نوآور نیستند چراکه نوآری یک نظام است، شرکتی که نوآور باشد خیلی راحت می تواند خود در یک بازار رقابتی جای دهد.
این مدرس مدیریت نوآوری و مالکیت فکری در ادامه، بزرگترین مانع اصلی در مسیر شرکت هایی را که نتوانسته اند خود را به یک مجموعه نوآور تبدیل کنند، نوع نگاه این شرکت ها در عین برخورداری از دانش دانست.
وی تاکید کرد:شرکت های نوآور کشورمان به طور حتم از دیدن فرصت های نوآوری در داخل کشور غافل بوده اند که اگر این اتفاق بیافتد هم در فضای داخلی و هم خارجی برای خود فرصت ایجاد خواهند کرد و موفق خواهند شد.
باقری در عین حال معتقد است که بیزنسی که در فضای رقابتی نتواند نوآوری کند خود بخود کنار خواهد رفت.
وی همچنین اظهارکرد: در واقع نوآوری در فضا و سیستمی اتفاق خواهد افتاد که نوآوران بعنوان اجزای این سیستم به زیست بوم و اکوسیستم دسترسی راحتی داشته باشند.