محققان دانشگاه بُن در مطالعه اخیرشان اظهار کرده‌اند به نظر می‌رسد نسبت به آنچه پیشتر تصور میشد، ژن “Plexin-A1” نقش گسترده‌تری در رشد مغز داشته باشد.
به گزارش مدیکال اکسپرس، یکی از نکات جالب ژن یاد شده این است که بسته به اینکه کدام قسمت از ژن تحت تأثیر قرار گیرد، جهش‌های آن به صورت غالب یا مغلوب به ارث می‌رسد.
هنگامی که راهبی به نام “گرگور مندل” در اواسط قرن نوزدهم از میان گل‌های سفید و گیاهان نخود گلدار بنفش عبور کرد موضوع جالبی را کشف کرد و آن این بود که فرزندان همه بنفش بودند. بنابراین او این ویژگی را غالب خواند، در حالی که رنگ شکوفه سفید مغلوب بود و دلیل این پدیده این است که در نخود فرنگی، هر ژن دو بار اتفاق می‌افتد. یک نسخه از گیاه مادر(ماده) و نسخه دیگر از گیاه نر به ارث می‌رسد.
اگر نخود، ژن رنگ گل بنفش را از یکی از والدین به ارث برده باشد، اما ژن رنگ گل سفید را از دیگری، بنفش پیروز می‌شود. فقط در صورتی که دو ژن گل‌های سفید در شکوفه گیاه جمع شوند، گیاه سفید می‌شود.
انسان نیز دارای ژن‌هایی است که یا به صورت غالب یا مغلوب از والدینش به او به ارث می‌رسد. برخی از آنها غالب هستند، به این معنی که جهشی که توسط مادر یا پدر به ارث برده شود، برای تأثیر جهش کافی است. با این حال، دیگر ژن‌ها مغلوب هستند.
دکتر “گابریل دورشاک” متخصص اطفال در بیمارستان کودکان دانشگاه بن گفت: این مورد به طور پراکنده در مورد سایر ژن‌ها نیز مشاهده شده است، اما بررسی‌ها درباره این ژن غیر منتظره بود.
این ژن زمانی مورد توجه محققان قرار گرفت که آنها دختری را با ناهنجاری شدید مری، مغز و چشم در بیمارستان دانشگاه بن مورد بررسی قرار دادند. تجزیه و تحلیل ژنتیکی نشان داد که ژن Plexin-A۱ وی با افراد سالم متفاوت است. دکتر “هایکو رویتر” از دانشگاه بن گفت: پس از این اتفاق ما یک پایگاه داده را برای شناسایی سایر افراد دارای جهش ژن Plexin بررسی کردیم.
محققان در مجموع ۱۰ بیمار که دارای چنین جهش ژنی بودند را شناسایی کردند. آنها از هفت خانواده هستند. دورشک گفت: در همه افراد مبتلا قسمت‌های مختلف ژن Plexin-A۱ تغییر یافته بود. پنج مورد از این جهش‌ها به صورت مغلوب و سه مورد به صورت غالب به ارث می‌رسند.
تجزیه و تحلیل بیشتر به محققان کمک کرد تا بفهمند چگونه این اتفاق رخ داده است. آنها دریافتند ژن Plexin-A۱ شامل دستورالعمل‌های ساخت یک گیرنده است و در غشایی قرار دارد که مانند پوستی نازک سلول‌های عصبی را احاطه کرده است. برخی از مولکول‌های پیامرسان می‌توانند بر روی سطح خارجی آن متصل شوند که این امر پاسخی را در انتهای بخش دیگر گیرنده ایجاد می‌کند.
دورشاک گفت: اگر جهشی در خارج گیرنده تأثیر بگذارد، دیگر نمی‌تواند سیگنال دریافت کند. با این حال، اگر فقط یکی از دو نسخه Plexin-A۱ تحت تأثیر قرار بگیرد، گیرنده‌های دست نخورده کافی برای جبران وجود دارند. جهش در خارج احتمالاً مغلوب است. نقص در داخل گیرنده، می‌تواند به یک تنظیم اشتباه جدی در سلول منجر شود. کافی است فقط یک نسخه از ژن Plexin-A۱ از این طریق تغییر داده شود تا آسیب قابل توجهی ایجاد کند.
دورشک افزود: بنابراین ما فکر می‌کنیم که چنین جهش‌هایی غالب هستند و سپس پای یک تأثیر غالب منفی نیز در میان است.
به طور کلی، افراد مبتلا طیف گسترده‌ای از علائم را نشان می‌دهند. آنچه که در همه آنها مشترک است، این است که رشد مغز آنها به درجات مختلف مختل می‌شود. بسیاری از آنها به ناهنجاری‌های چشم و پوست نیز مبتلا هستند.
دورشاک امیدوار است که نتایج مطالعه به محققان کمک کند تا فرآیندهای پیچیده مربوط به رشد مغز را بهتر درک کنند.
یافته‌های این مطالعه در مجله ” Genetics in Medicine” منتشر شده است.