درمان ضایعات نخاعی سال‌ها یکی از اهداف پژوهشگران علوم سلولی بوده است. تلاش‌های متعددی برای ترمیم نخاع آسیب دیده و بازیابی توان حرکتی مبتلایان صورت گرفته اما هیج یک منجر به درمان قطعی این عارضه نشده‌اند.
سلول‌درمانی همواره به عنوان یک روش درمانی برای درمان ضایعات نخاعی مطرح بوده است. کلرید لیتیم نیز به عنوان ماده‌ای مؤثر در بهبود وضعیت نخاع و افزایش واسطه‌های عصبی شناخته می‌شود.
به منظور یافتن روشی برای ترمیم ضایعات نخاعی، محققان کشور پژوهشی را طراحی کردند که طی آن اثر پیوند سلول‌های بنیادی عصبی در کنار استفاده از کلرید لیتیم بر زنده‌مانی، تقسیم و تمایز سلول‌ها در مدل آزمایشگاهی دارای ضایعه نخاعی مورد بررسی قرار گرفت.
در این پژوهش ابتدا در حیوانات مدل آزمایشگاهی ضایعه نخاعی ایجاد شد. سپس مدل‌های ایجاد شده به چهار گروه تقسیم شدند؛ گروه کنترل که هیچ درمانی دریافت نمی‌کرد، گروهی که سلول‌های بنیادی عصبی به آنان پیوند زده شد، گروهی که کلرید لیتیم دریافت می‌کرد و گروهی که پیوند سلول‌های بنیادی عصبی و کلرید لیتیم را هم‌زمان دریافت می‌کرد.
نتایج این پژوهش که در مجله بین‌المللی Cellular Physiology به چاپ رسیده است، نشان داد، گروهی که سلول‌های بنیادی عصبی و کلرید لیتیم را هم‌زمان دریافت کرده بود و گروه دریافت کننده کلرید لیتیم به تنهایی، به صورت معنی‌داری در توان حرکتی خود بهبود یافتند.
همچنین بررسی‌های بافت شناسی نشان داد، سلول‌های بنیادی عصبی پیوند شده تمایز یافته و در طول نخاع مهاجرت کرده‌اند. علاوه بر این، سلول‌های بیان کننده «نستین» در گروه دریافت کننده کلرید لیتیم به شکل معنی‌داری بیشتر از سایر گروه‌ها تقسیم و تکثیر یافته بودند.
نتایج این پژوهش نشان داد، استفاده از کلرید لیتیم به تنهایی یا هم‌زمان با پیوند سلول‌های بنیادی عصبی بهترین اثر را در ترمیم و بازیابی توان حرکتی مدل‌های دچار ضایعه نخاعی و القا ترمیم درون‌زاد دارد.
این پژوهش توسط دکتر سحر کیانی، دکتر حسین بهاروند، عطیه محمد شیرازی، هدی صدرالسادات، زهرا نقدآبادی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه صنعتی شریف به انجام رسیده است./مهر