وقوع زلزله های مخرب در مناطق مختلف ایران در ادوار گذشته و حال بیانگر لرزه خیزی کشورمان همراه با آسیب های جانی و مالی است ، حادثه ای که تلخی های فراوانی برای ایرانیان در پی داشته است. موقعیت وقوع این زمین لرزه ها نشان می دهد که تقریبا بیشتر مناطق کشور در آسیب و تیر رس آنها بوده و حرکت گسل ها به تضعیف لایه های زمین انجامیده است. تکرار حوادث طبیعی مانند زلزله های مخرب و تلخ درکشور، پژوهشگران البرزی را برآن داشت تا به حرکتی ارزشمند و امید بخش دست بزنند، اقدامی علمی که اگر الزام آور شود، سازگاری با زلزله یا خشم طبیعت را امکانپذیر می کند.
به گزارش آردی نیوز به نقل از ایران اکونومیست؛ زلزله را حادثه ای بی رحم می دانند چرا که زمان وقوع آن به درستی مشخص نیست و گاهی آثار مرگبار و تخریبی آن به حدی است که نمی توان با عدد و ارقام آسیب هایش را محاسبه کرد.
طبق تحقیقات زمین شناسی، زلزله خیزی ایران متاثر از شرایط جغرافیایی منطقه و فشار اقیانوس ها بر لایه های درونی کشورمان بوده که سبب چین خوردگی زمین شده است.
این وضعیت سبب شده تا گسل های فراوانی در لایه های درونی زمین پدید آمده و رهایی انرژی در این لایه ها هر از گاهی زلزله های کوچک و بزرگ به ثبت رسانده است.
با این حال اگر چه حوادث زلزله در ایران دارای پیشینه طولانی تاریخی است اما برای مقابله با آن کمتر حرکت علمی و عملی انجام گرفته به طوریکه زلزله 7.2 ریشتری سال گذشته استان کرمانشاه دامنه خسارات آن به استان های همجوار هم کشیده شد.
پیش از این نیز چندین زلزله نبستا’ شدید از جمله زمین لرزه های مرگبار بم ، منجیل و رودبار در ایران تجربه شده بود لیکن انتظار می رفت ، آئین نامه 2800 و اقدامات فراگیر علمی و عملی با شرایط مناسبی در تمام مناطق کشور الزامی و اجرایی شود.
کارشناسان ، زمان اجرایی شدن آئین نامه 2800 را ازاوایل دهه 70 و پس از حادثه مرگبار زلزله منجیل (خرداد69) می دانند اما معتقدند این آئین نامه به صورت گسترده در کشور پیاده سازی نشد.
ورود محققان البرزی به بررسی آسیب های زلزله
محققان و پژوهشگران سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز 2 ماه قبل از زلزله سال گذشته کرمانشاه یک طرح تحقیقاتی برای مقابله با زلزله در دست اقدام قرار دادند، طرحی که زلزله کرمانشاه به دامنه و عمق این تحقیقات اهمیت بخشید.
مشاهده ها و بررسی آسیب های زلزله کرمانشاه به غنای علمی این طرح تحقیقاتی کمک کرد و نقاط آسیب پذیربناها
نیز توسط تیم تحقیقاتی البرز مورد واکاوی قرار گرفت.
به گفته یک کارشناس ، اعزام هیات های علمی تخصصی البرز به کرمانشاه و حضور در مناطق زلزله زده نشان داد که بیشترین آسیب ها در سازه های جدید مربوط به دیوارها بوده و این موضوع به عنوان یک نکته کلیدی برای پیشگیری از خسارات و تلفات احتمالی دستمایه فعالیت های علمی تخصصی شد.
حاصل این تحقیقات در کتابی به نام «راهنمای طراحی سازه ای و جزئیات دیوارهای غیر سازه ای » جمع آوری و نگاشته شد.
کورش غفاری رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز در آئین رونمایی از کتاب راهنمای طراحی سازه ای و جزئیات دیوارهای غیرسازه ای که در سالن همایش این سازمان درکرج برگزار شد، گفت: با توجه به احتمال تکرار رویدادهای طبیعی مانند زلزله کرمانشاه، درصدد هستیم تا گام های علمی و عملی برای پیشگیری از خسارات و تلفات احتمالی برداریم.
وی بیان داشت: برهمین اساس برای نخستین باردر کشور سال گذشته 2 ماه پیش از وقوع حادثه زلزله استان کرمانشاه یک طرح پژوهشی توسط محققان البرزی در زمینه مهار دیوارهای غیر سازه ای آغاز شد.
غفاری افزود: با توجه به اینکه در زمان وقوع زلزله سازه ها سالم اما دیوارها فرو می ریزد، برهمین اساس این طرح پژوهشی کمک می کند تا راهکار مناسبی برای مقاوم سازی دیوارها صورت گیرد.
وی ادامه داد: پس از چند ماه تلاش اکنون نتایج این طرح پژوهشی در کتابی به نام راهنمای طراحی سازه ای و جزئیات دیوارهای غیر سازه ای جمع آوری و تدوین شده است.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز گفت: با تدوین این کتاب و توزیع آن در سطح کشور، انتظار می رود اصول لازم دراحداث سازه ها و دیوارها رعایت شود و با وقوع حوادثی مانند زلزله شاهد ریزش سازه ها یا دیوارها نباشیم.
وی یادآور شد: با ریزش دیوارها حدود 50 تا 60 درصد خسارت به بناها وارد می شود لیکن با رعایت اصول علمی که در این کتاب به آن پرداخته شده در این بخش خسارات نخواهیم داشت.
غفاری گفت: این طرح پژوهشی توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز و اساتید مرکز تحقیقاتی که از اعضای سازمان نظام مهندسی هستند به سرانجام رسیده و راهکاری اصولی برای ساخت بناهای مستحکم و مقاوم در مناطق مختلف کشور است.
وی یادآور شد که این تحقیق نیز به تائید وزارت راه و شهرسازی و کمیته شورای مرکزی رسیده و به نوعی برای ناظران ساختمان می تواند الزام آور باشد.
غفاری گفت: این طرح تحقیقاتی در 2 محور تحلیلی و آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته و آزمایش های علمی را با موفقیت پشت سرگذاشته است.
وی تاکید کرد که اگر جزئیات این طرح در سازه های کشور رعایت شود به طور قطع هیچ مشکلی متوجه بناها در زمان حوادث طبیعی نخواهد شد.
غفاری اظهار داشت: درکتاب راهنمای طراحی سازه ای و جزئیات دیوارهای غیر سازه ای براساس آئین نامه 2800 موضوعی با عنوان «زلزله طرح» برای هریک از مناطق کشور تعریف شده است.
در این کتاب چگونگی احداث سازه ها و نوع مصالح و استحکام بخشی به دیوارها شرح داده شده که به عنوان یک مرجع علمی می تواند شروعی خوب برای احداث سازه های محکم در کشور باشد.
** پیشگیری از خسارات زلزله امکانپذیر است
مدیرکل راه و شهرسازی استان البرز با اشاره به دستاوردهای جدید علمی محققان این استان دراستحکام بخشی به سازه ها گفت: پیشگیری از خسارات و تلفات ناشی از وقوع زلزله با تکیه بر این یافته های علمی و رعایت آنها امکانپذیر است.
تقی رضایی با اشاره به تلاش های ارزشمند محققان البرزی بیان داشت: یافته های علمی این محققان مسیر استحکام بخشی به سازه ها و بناها را همواره کرده و مراحل آزمایشی را با موفقیت پشت سرگذاشته است.
وی گفت: با توجه به شرایط جغرافیایی کشور، رعایت اصول ایمنی در ساخت بناها ضروری است.
وی افزود: اجرای صحیح عملیات ساخت و ساز بسیار مهم تر از نظارت است و برای تحقق اجرای صحیح ساخت و ساز باید کارگران را آموزش دهیم تا به مهارت کافی دست یابند.
رضایی با بیان اینکه زلزله کرمانشاه بیش از 6 هزار میلیارد تومان خسارات داشت، گفت: دراین حادثه ریزش ساختمان ها و دیوارها حدود 40 درصد تلفات را به خود اختصاص داد.
وی بیان داشت: در پروژه تحقیقاتی استان البرز توجه به استحکام بخشی دیوارها در نگاه نخست قرار گرفته است.
محققان البرزی با انجام یک طرح تحقیقاتی به راه های استحکام بخشی به دیوارها وبناها در مقابل زلزله دست یافته اند که این طرح در کتابی با عنوان راهنمای طراحی سازه ای و غیر سازه ای تدوین شده است.
**گام عملی برای مقابله با زلزله
با این دستاورد علمی اینک زمان آن رسیده تا دستگاه های اجرایی از جمله وزارت راه و شهرسازی ، شهرداری ها و دیگر دستگاه ها با عملی کردن اسلوب علمی در احداث بناهای عمومی ، اداری و مردمی مفاد آن را در ضوابط قانونی ساختمان و بنا لحاظ کرده و رعایت مفاد علمی الزام آور شود.
همچنین نظارت بر احداث سازه ها و مصالح به کار رفته درآنها توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان و دستگاه های اجرایی از مهمترین تاکید های کارشناسان برای مقابله با زلزله یا سازگاری با خشم طبیعت است.