اشک محلولی است که سطح چشم را از خشکی و آلودگی ها حفاظت می کند. این مایع حاوی مولکول های کوچکی به نام متابولیت است که توسط سلول های چشمی تولید می شوند. در حقیقت متابولیت ها مولکول های کوچکی هستند که هم در متابولیسم سلولی و هم در دیگر فرایند های بیولوژیک از جمله التهاب و واکنش ایمنی نقش دارند.
در بیماری های التهابی سلول های سطح چشم دچار تغییرات متابولیکی می شوند و در نتیجه مقدار و نوع متابولیت ها تغییر می کند. این درحالی است که اندازه گیری آنها در سلول های سطح چشم و اشک بسیار مشکل است.
در همین راستا گروهی از پژوهشگران به رهبری علیرضا مشاقی پژوهشگر و استاد دانشگاه لیدن هلند و هاروارد آمریکا، روشی ابداع کرده اند که به اندازه گیری دقیق متابولیت ها کمک می کند.
این روش ابداعی بر اساس طیف سنجی جرمی است و میزان متابولیت را در سلول های شناور در اشک و نیز سلول های سطح چشم اندازه گیری می کند.
به گفته این محقق ایرانی، روش مذکور به شیوه ای آسان و غیر تهاجمی سلول ها را از سطح چشم بیمار جمع آوری و مورد مطالعه قرار می دهد. در حقیقت با این روش بیوپسی ظریفی از سطح چشم انجام می شود.
مشاقی و همکارانش با استفاده از این روش متابولیت های سلول های سطح چشم را در گروهی از بیماران «پمفیگویید» چشمی تعیین کردند. بیماری «پمفیگویید» یک بیماری تاول زننده است که پوست و مخاط را درگیر می‌کند. اگر درگیری به صورت اولیه و بیش‌تر در ناحیه چشم و ملتحمه باشد، به آن پمفیگویید چشمی اسکاردهنده گفته می‌شود. درگیری چشمی در این بیماری می‌تواند پیشرونده و خطرناک باشد و حتی منجر به نابینایی شود.
او در این باره می گوید: روش مولکولی جدید می تواند مراحل پیشرفت بیماری را به خوبی نشان دهد و امکان تشخیص دقیق و زود هنگام را فراهم می کند. این فناوری می تواند در آینده تحولی در تشخیص بیماری های سطح چشم ایجاد کند.
این تحقیق در دانشگاه لیدن هلند با همکاری دانشگاه پزشکی رم ایتالیا انجام و اکنون در نشریه Journal of Molecular Medicine منتشر شده است.
منبع: خبرنگار مهر