محققین دانشگاه استنفورد موفق شده اند، سلول های خونی مشتق از افراد بالغ را به طور مستقیم به سلول های عصبی یا نورون تبدیل کنند.
به گزارش آردی نیوز به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سلول های بنیادی ایران، تا چند سال پیش تولید سلول های بنیادی از سلول های بالغ و تمایز یافته و یا تولید سلول های تخصص یافته از سلول ها تخصص یافته دیگر بیشتر شبیه رویا بود، اما می توان گفت که با پیشرفت علوم سلولی و مولکولی این امر، دور از دسترس نیست.
به همین منظور مطالعات زیادی سعی در تولید سلول های عصبی مغزی از سلول های بالغ بیماران داشته اند. در این میان محققین دانشگاه استنفورد از تکنیک های بازبرنامه ریزی و دگر تمایزی برای تبدیل سلول های خونی بیماران مبتلا به بیماری مغزی مانند شیزوفرنی برای تولید سلول های عصبی در ظروف آزمایشگاهی استفاده کرده اند.
یکی از مواردی که مطالعه بیماری های مغزی را مشکل می سازد این است که هر فردی دارای ژنتیک منحصربفردی است که موجب می شود علی رغم مبتلا بودن افراد به یک بیماری مشابه (مانند اوتیسم، شیزوفرنی و …)، این بیماری در هر کدام از آن ها به طور متفاوتی خود را نشان دهد. زمانی که DNAصدها بیمار مبتلا به بیماری های عصبی روانی و افراد سالم برای ژن های بیماری زا مورد غربالگری قرار گرفت، نشان داد که برخی از ژن ها در افراد بیمار در مقایسه با افراد سالم شایع تر هستند و همین امر نشان دهنده نقش آن ها در بیماری است. به همین دلیل، بررسی نقش هر کدام از این ژن ها به تنهایی یا به صورت ترکیبی با سایر ژن ها تا حد زیادی چالش برانگیز است. از طرف دیگر، مطالعه تغییرات سلول های مغزی در بسیاری از بیماری های مغزی مانند اوتیسم و شیزوفرنی، تا زمان مرگ افراد مقدور نیست و به همین دلیل نیاز به مدل سازی این بیماری ها در مراحل مختلف(از شروع تا پایان) است. در این راستا، محققین استنفورد به لطف بازبرنامه ریزی سلولی توانسته اند سلول های خونی بیماران مبتلا به بیماری های مغزی را گرفته و آن ها را به طور مستقیم و به کمک فاکتورهای رونویسی خاص به سلول های عصبی یا نورون های مغزی تمایز دادند. طی بازبرنامه ریزی، این سلول های خونی تغییر شکل داده و از سلول هایی گرد به سلول های دارای زوائد منشعب تبدیل می شوند. این سلول ها این قابلیت را دارند که از آن ها برای غربالگری داروها، مدل سازی بیماری ها و بررسی روند تکوین مغزی استفاده شود.