امروزه، با پیشرفتهایی که در استفاده از انرژی های پاک به وجود آمده، بزرگترین خودرو سازان دنیا در حال جایگزین کردن خودروهای احتراقی با خودروهای برقی هستند. کاهش هزینه های تولید منابع انرژی الکتریکی، جلوگیری از آلودگی محیط زیست و وابستگی کمتر به سوختهای فسیلی، مهمترین عوامل محرک در وقوع این تحول شگرف در صنعت خودرو سازی به شمار میروند. شرکتهای بزرگ و مطرحی مانند تسلا، مرسدس، جگوار، فورد و نیسان، سرمایه گذاری عظیمی را برای تسخیر سهم بیشتری از بازار خودروهای برقی انجام داده و مطابق با چشم انداز تجاری خود در چند دهه آینده، عمده تولیدات خود را به خودروهای برقی اختصاص خواهند داد.
شرکت تولید اتوبوس برقی پارسان با نام تجاری “شتاب” حاصل همکاری شرکت عقاب افشان و شرکت مهندسی برق و کنترل مپنا، به عنوان دو شرکت سهامدار اصلی بوده و با هدف طراحی، تولید و عرضه اتوبوس برقی و خودروهای الکتریکی تجاری سنگین و نیمه سنگین در حوزه حمل و نقل عمومی و تجاری تاسیس شده است.
اتوبوس شتاب، یک اتوبوس تمام الکتریکی با پیشرانه مجهز به اکسل برقی است که از تمامی استانداردهای بین المللی E-MARKS برخوردار میباشد. این اتوبوس مجهز به ۳۴۰ کیلووات ساعت باطری لیتیوم یون بوده و قابلیت شارژ سریع با مکانیزم های مختلفی را دارد. هدفگذاری اتوبوس شتاب، برای مصارف شهری، سرویس‌های حمل و نقل عمومی و سرویس های شرکتی است. این اتوبوس ۱۲ متری در مدت ۳۰ دقیقه شارژ شده و با یک بار شارژ کامل می تواند ۲۵۰ کیلومتر را با حمل حدود ۸۰ مسافر طی نماید که برای مصارف ذکر شده ایدآل است.
از مهمترین نکات تمایز این خودرو، به استفاده از فناوری PLM یا Product Lifecycle Management در تمامی مراحل طراحی آن میتوان اشاره نمود. اصطلاح PLM که واژه ای آشنا برای مهندسان و محققین پیشتاز در صنایع تولیدی کشور ما میباشد، به معنی مدیریت چرخه عمر محصول بوده و به سیستم های نرم افزاری که در تمام مراحل ساخت و طراحی محصولات پیچیده صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند اشاره دارد.
طراحی محصولات پیچیده، نیازمند همکاری افراد بسیار زیادی در تیمهای تخصصی متعدد و متفاوت است. نقشه کشی، طراحی صنعتی، سیستم های برق، کامپیوتر، الکترونیک، هیدرولیک، پنوماتیک و بسیاری از علوم فنی دیگر به همراه ساز و کارهایی دقیق و منظم برای مدیریت اطلاعات پروژه، در کنار هم میتوانند به تولید موفقیت آمیز یک محصول صنعتی منجر شوند. امروزه، انجام پروژه های بزرگ و ساخت محصولات پیچیده، بدون استفاده از سیستم های مدیریت چرخه عمر محصول یا PLM، کاری غیر ممکن یا بسیار سخت به نظر میرسد.
یکی از مهمترین چالشهای پیش رو در طراحی اتوبوس شتاب، همکاری همزمان دو شرکت عقاب افشان در استان سمنان و شرکت مکو در استان البرز به عنوان یک تیم طراحی واحد و انجام مهندسی همزمان یا Concurrent Engineering به منظور انجام موازی فعالیتها بوده است. شرکت توسعه فناوری ویراگستر، به عنوان مشاور، پیاده ساز و توسعه دهنده سیستمهای PLM در کشور ایران، وظیفه استقرار و بومی سازی این فناوری حیاتی را به منظور انجام پروژه اتوبوس برقی شتاب، بر عهده داشته است.
پس از ایجاد زیرساختهای مورد نیاز در حوزه فناوری اطلاعات و به وجود آمدن بانک اطلاعاتی کلان داده، امکان استفاده از پیشرفته ترین سیستمهای طراحی سه بعدی، تحلیل و شبیه سازی و مدیریت پروژه بزرگ طراحی اتوبوس برقی شتاب، به عنوان اولین خودروی طراحی شده با تکنولوژی PLM در کشور ایران فراهم شد.
موضوعاتی مانند، مدیریت الزامات طراحی، مدیریت اسناد فنی و نقشه ها، مدیریت تغییرات مهندسی، اجرای تحلیل و شبیه سازی های پیشرفته دینامیکی، کاهش عدم مطابقت و اشتباهات، بازرسی مدون انطباقات و بهبود رعایت استانداردها در فرآیند طراحی، برنامه ریزی، شبیه سازی و بالانس خطوط تولید، مدیریت سوابق و دستور العملها، مدیریت صحیح نیروی انسانی در انجام موازی فعالیتها و در نهایت، اجرای واقعی مدیریت دانش (Knowledge Management) از مواردی است که به دلیل استفاده از سیستم های PLM در انجام این پروژه محقق گردید.
فناوری PLM با کاهش زمان مورد نیاز برای جاری سازی تغییرات و تصمیمات پروژه و ایجاد بستری یکپارچه برای همکاری تنگاتنگ تمامی اعضا، موجب بهبود تمرکز بر انجام فعالیتهای تحقیق و توسعه می گردد. نقش بسیار مهمی که این فناوری در کنترل و تضمین کیفیت و کاهش دوباره کاریها دارد، باعث کمتر شدن زمان کلی مورد نیاز برای انجام پروژه و همچنین کاهش قیمت تمام شده محصول خواهد شد.
صدها مهندس و متخصص، هزاران ساعت در کنار هم به طراحی و ساخت این محصول مشغول هستند تا اولین اتوبوس برقی درون شهری در کشور ایران تولید شود. این محصول یک جهش بزرگ در ایجاد حمل و نقل عمومی پاک بوده و در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ وارد بازار خواهد شد.
منبع: ایران اکونومیست