تلسکوپ جدید سازمان فضایی ناسا که امسال عرضه می‌شود، در جست‌وجوی ماده تاریک، ماده عجیبی که بخش عمده جهان را تشکیل داده و هرگز مستقیم و مشخص کشف نشده است، به دانشمندان بریتانیایی کمک خواهد کرد.
دانشمندان دانشگاه دورهام جزو تیمی متشکل از ۵۰ پژوهشگر از سراسر جهان هستند که در طرح «کاسموس-وب»، عملیات بررسی بخشی از آسمان در نزدیکی صورت فلکی «سکستان» (سدس)، شرکت خواهند داشت.
آنان در این عملیات از «تلسکوپ فضایی جیمز وب» سازمان ناسا استفاده خواهند کرد. این قدرتمندترین تلسکوپ فضایی است که تا کنون ساخته شده و قرار است در ماه اکتبر جانشین «تلسکوپ فضایی هابل» شود.
کیهان‌شناسان با هدف کشف اسرار ماده مرموزی که بخش عمده مواد موجود در جهان را تشکیل می‌دهد، از «ماده تاریک» در اطراف کهکشان‌ها تصویربرداری خواهند کرد.
کارشناسان معتقدند که با آغاز گسترش جهان، کهکشان‌ها بر اثر سرد شدن گاز‌ها شکل گرفتند و گسترش یافتند و در مرکز توده‌های عظیمی از این ماده تاریک تراکم یافتند.
دانشمندان سال‌ها اثرات گرانشی ماده تاریک را بررسی کرده‌اند، اما ماهیت واقعی آن هنوز رازی نامکشوف باقی مانده است.
پروفسور ریچارد میسی، پژوهشگر دانشگاهی جامعه سلطنتی از موسسه کیهان‌شناسی محاسباتی دانشگاه دورهام، گفت: «ماده تاریک نامرئی است، اما با توجه به تاثیری که روی چیز‌های اطرافش می‌گذارد، با تلسکوپ فضایی هابل اولین تصویر سه‌بعدی از ماده تاریک را در همین قسمت از آسمان به دست آوردیم.»
«حال تلسکوپ جیمز وب با وضوحی بی‌سابقه از توده‌های مجزای ماده تاریک تصویربرداری خواهد کرد.»
به گفته این استاد، یكی از اهداف اصلی این طرح آن است که ارتباط بین ماده تاریک و كهكشان‌ها را از گذشته‌ای دورتر، یعنی از زمان انفجار بزرگ یا «بیگ بنگ» که نزدیک به ۱۴ میلیارد سال پیش رخ داد تا به امروز، پیدا کند.
تلسکوپ جیمز وب، که ساخت آن ۱۵ سال طول کشید و حدود ۱۰ میلیارد دلار (۷.۲۵ میلیارد پوند) هزینه برد، قرار است روز ۳۱ اکتبر با موشک «آریان ۵» آژانس فضای اروپا در گویان فرانسه پرتاب شود.
این تلسکوپ به افتخار جیمز ادوین وب، دومین سرپرست سازمان فضایی ناسا، به اسم او نامگذاری شده است.
تلسکوپ جیمز وب بزرگ‌ترین رصدخانه فضایی است که تاکنون ساخته شده و یک آفتاب‌گیر پایه عظیم به مساحت ۲۲ در ۱۲ متر (تقریبا به اندازه یک زمین تنیس) دارد.
تلسکوپ مادون قرمز این تلسکوپ، اجرامِی با بیش از ۱۳ میلیارد سال نوری فاصله را مشاهده خواهد کرد.
از آنجا که حرکت نور در جهان زمان بسیار زیادی طول می‌کشد، تلسکوپ جیمز وب در واقع به اجرامی با فاصله ۱۳.۶ میلیارد سال، یعنی تقریبا یکصد میلیون سال پس از انفجار بزرگ یا زمان آغاز شگل‌گیری اولین ستاره‌ها و کهکشان‌ها، نظر خواهد انداخت.
پس از پرتاب به فضا، تلسکوپ جیمز وب ۱.۵ میلیون کیلومتر از زمین فاصله خواهد گرفت و دور خورشید خواهد چرخید.
این مقصد یک «نقطه شیرین» گرانشی موسوم به «نقطه لاگرانژی» است؛ جایی که فضاپیماها می‌توانند موقعیت خود را حفظ کنند، اصلاحات مداری نسبتا کمی انجام دهند، و ذخیره سوخت خود را حفظ کنند.