پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی ایران نانوحامل‌های دارویی را برای حفظ باروری کودکان مبتلا به سرطان بیضه تولید کردند که به گفته آنها این نانوحامل قادر است با انتقال هدفمند دارو، سلول‌های سرطانی مخلوط با سلول‌های بنیادی اسپرم‌ساز را از بین ببرد.
به گزارش آردی نیوز و به نقل از ایسنا دکتر مرتضی کروجی، دانشیار و عضو هیأت علمی گروه آناتومی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه مردان بالغ مبتلا به سرطان بیضه شانس داشتن فرزند را دارند، گفت: اما در کودکان نابالغ مبتلا به سرطان، این امر ممکن نیست؛ به گونه‌ای که طبق آمارها، علی‌رغم درمان موفق بیش از ۷۰ درصد سرطان‌های بیضه در کودکان با استفاده از رادیوتراپی و شیمی‌درمانی، ۲۰ تا۳۰ درصد از آنها در بلوغ، دچار آزواسپرمی (بی اسپرمی) و یا کاهش چشمگیر تعداد اسپرم می‌شوند.
وی اضافه کرد: برای رفع این مشکل، سلول درمانی با استفاده از سلول‌های بنیادی اسپرم ساز پیشنهاد مناسبی است که شامل جدا سازی، تکثیر، نگهداری و پیوند سلول‌های بنیادی اسپرم ساز برای این افراد است. اما در صورت استفاده از سلول‌درمانی، ریسک آلوده بودن سلول‌های بنیادی توسط سلول‌های تومورال در این نمونه‌ها وجود دارد که برای حل آن از روش‌هایی مثل غربالگری استفاده می‌شود. علاوه بر آن، کاربرد نانوذرات حامل دارو و هدایت هدفمند آنها به طرف سلول‌های توموری نیز به عنوان روشی جدید در درمان سرطان مطرح است.
کروجی خاطرنشان کرد: بر این اساس هدف ما از اجرای این تحقیقات ساخت نانوحامل داروی ضد سرطان “سیس پلاتین” برای حذف سلول‌های سرطانی از مخلوط سلول‌های بنیادی اسپرم‌ساز در محیط آزمایشگاهی بوده و برای ساخت این نانوحامل از نانوذرات PLGA استفاده شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران اضافه کرد: اگرچه استفاده از نانوذرات هوشمند در از بین بردن سلول‌های توموری سرطان تخمدان، پروستات و در استئوسارکوما (سرطان استخوان) نتایج خوبی داشته است، ولی در هیچ یک سلول سرطانی به صورت ترکیب با سلول‌های سالم نبوده و حفظ سلول‌های بنیادی مهم نبوده است. نتایج آزمایش‌های انجام شده نشان داد که به کمک این روش میزان مصرف دارو و اثرات مضر آن بر روی سلول‌های بنیادی به میزان زیادی کاهش می‌یابد.
این محقق با بیان اینکه استفاده از این نانوحامل برای ترکیب سلولی توموری و سلول بنیادی اسپرماتوگونی، منجر به حذف تقریبی سلول‌های توموری در مقایسه با گروه دریافت‌کننده داروی خالص سیس پلاتین شده است، خاطر نشان کرد: به گونه‌ای که تنها کمتر از یک درصد آنها زنده باقی ماندند. همچنین این نانوحامل علی‌رغم اینکه موفق به حذف کامل سلول توموری از ترکیب سلولی نشده، ولی بعد از پیوند هیچ مورد تومورزایی مشاهده نشده است. بنابراین، این روش در کنار روش‌های غربالگری می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود.
کروجی در خصوص نحوه عملکرد این نانوحامل توضیح داد: فناوری نانو به ما کمک کرد تا دارو تنها در مجاورت سلول‌های سرطانی آزاد شود. در واقع مکانیزم نانوحامل سنتز شده بدین صورت است که با نصب گیرنده اسیدفولیک بر سطح نانوذره، توانستیم آن را بیشتر به طرف سلول‌های سرطانی هدایت کنیم تا با اتصال به گیرنده اسیدفولیک که در سلول‌های سرطانی به وفور یافت می‌شود، رهاسازی دارو در مجاور سلول‌های توموری انجام گیرد.
این تحقیقات از سوی دکتر مرتضی کروجی عضو هیأت علمی و عضو شورای علمی مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی دانشگاه علوم پزشکی ایران و جمعی از همکارانشان اجرایی و نتایج آن در International Journal of Nanomedicine با ضریب تأثیر ۴.۳۷ منتشر شده است.