ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه در صنایع ماشین سازی از اهمیت بالایی برخوردار است

دکتر رضا اسدی فرد در نشست «ماشین سازی؛ پیشران توسعه صنعتی» که در محل صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار شد گفت: ما هنوز در صنعت ماشین سازی به نوآوری نرسیدیم و اغلب صنایع در حد نوپا هستند و یا با خریداری ماشین‌ها تولید معمولی را ادامه داده اند.

مدیر کارگروه صنعت و بازار ستاد ویژه توسعه فناوری نانو افزود: باید کشور براساس برنامه ریزی مفصل ۱۰ ساله از مونتاژ به نوآوری برسد.

مدیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با اشاره به اهمیت ماشین سازی در کشور خاطر نشان کرد: می‌بایست ما فناوری را به زبان ماشین استفاده کنیم زیرا صنعت ماشین سازی یک صنعت پرچمدار است و نشاندهنده میزان صنعتی شدن یک کشور به شمار می‌رود.

به گفته اسدی فرد، اگر امروز آلمان و کره جنوبی غول صنعتی دنیاست به خاطر صنعت ماشین سازی است؛ کشور ما هم نیاز دارد که برای پیشرفت در صنعت ماشین سازی تکنولوژی را وارد سازد تا سرعت پیشرفت از منظر صنعت ماشین سازی افزایش یابد.

وی با بیان اینکه تحریم‌ها در سال‌های اخیر ما را اذیت کرده، گفت: معمولاً تحریم‌ها در ابتدا تجهیزات پیشرفته صنعتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ ماشین سازی هم شامل هواپیما و کشتی می‌شود؛ هر صنعتی که بخواهد توسعه بیابد نیاز است که از ماشین آلات شروع کند.

بررسی میزان صادرات کشورها در حوزه ماشین سازی

وی با اشاره به میزان صادرات ماشین آلات به کشورهای دیگر گفت: آلمان سالانه ۵۰ میلیارد دلار صادرات در صنعت ماشین سازی دارد؛ کره جنوبی ۵۷ میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است؛ کشورهای ترکیه و هند هم به اندازه یک دوم وارداتشان صادرات دارند اما در ایران، یک صدم واردات، صادرات داریم؛ از این رو بالاترین تراز تجاری منفی را در بخش ماشین سازی به خود اختصاص داده ایم.

اسدی فرد با اشاره به نتیجه مطالعات در زمینه ماشین سازی کشورها خاطر نشان کرد: توسعه صنعت ماشین سازی بدون برنامه ریزی ملی امکانپذیر نیست و این ثابت شده است؛ هیچ کشوری در هیچ صنعتی بدون تمرکز و برنامه ریزی رشد نمی‌کند؛ اگر امروز هند در فناوری اطلاعات صادرات دارد بر اساس برنامه ریزی های ۱۰ ساله بوده است.

وی ادامه داد: هر صنعتی که به رشد نیاز داشته باشد باید صندوق‌ها، بانک‌ها و نهادهای تخصصی مربوط به خود را داشته باشد؛ هیچ کشوری نمی تواند در همه حوزه‌های صنعتی بدون تکمیل زنجیره‌های ارزی رشد کند.

توسعه صنعت ماشین سازی در گرو مدیریت واردات

اسدی فرد با تاکید بر اینکه صنعت ماشین سازی نیاز به ابزار مالی تأمین شده دارد، بیان کرد: صنعت ماشین سازی صنعت هزینه بری است و باید نهادهای مالی به میان آیند و مدل تأمین مالی داشته باشد؛ صنعت ماشین سازی بدون مدیریت هوشمند واردات نیز امکان پذیر نیست و نمی‌تواند همینطور به راه خود ادامه دهد.

وی تاکید کرد: صنعت ماشین سازی برای کشورهای کم جمعیتی مثل ایران حتماً نیاز به ورود به بازار بین المللی دارد؛ در حقیقت صنعتی است که باید در زنجیره بین المللی وارد شود اما همواره این صنعت در کشور ما ضعف‌هایی دارد.

وی با اشاره به ضعف‌های توسعه صنعت ماشین سازی گفت: ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه در صنایع ماشین سازی از اهمیت بالایی برخوردار است ولی اغلب صنایع ماشین سازی ما مهارت محورند؛ تحقیق و توسعه نیاز توسعه است و مهارت محوری تا بیست سال پیش شاید قابل قبول بود ولی امروز پذیرفتنی نیست. باید دولت کمک کند تا فناوری به صنعت ماشین سازی رسوخ پیدا کند.

وی با اشاره به دیگر عوامل توسعه صنعت ماشین سازی خاطر نشان کرد: استاندارد در واردات و صادرات مهم است ما معمولاً توجهی به این استانداردها نداریم ولی در اصل استانداردها هستند که باعث جلب حمایت کشورها می‌شود.

به گفته مدیر کارگروه صنعت و بازار ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، ضروری است که نهادهای غیر دولتی را برای توسعه صنعت ماشین سازی در کشور فعال کنیم، همچنین نیاز است که مناطق ویژه ای را برای توسعه این صنعت در اختیار داشته باشیم تا با زیرساخت مشترک به هدف برسیم. همچنین تربیت نیروی متخصص و ماهر نیز در توسعه صنعت ماشین سازی نقش بسزایی دارد.

وی با تاکید بر اینکه ما بالاترین تراز تجاری صنعتی منفی را در همه حوزه‌های صنعتی به خود اختصاص داده ایم، بیان کرد: سالانه ۴۰ میلیارد دلار واردات به کشور داریم که ۴ تا ۵ میلیارد دلار آن مربوط به ماشین الات است؛ ما در ایران بیشتر کارخانه داریم که کارخانه‌های ماهیتی ثابت و ایستا دارند که در آن نوآوری اتفاق نمی‌افتد؛ اما صنعت ماهیت پویا دارد که خوراک آن نوآوری است.

اسدی فرد با تاکید بر اینکه دانش فنی صنعت ماشین سازی به توان بومی متکی است، عنوان کرد: صنعت ماشین سازی توان تاب اوری در شرایط سخت تحریم و سخت رقابتی را دارد؛ باید صنعت داشته باشیم و کارخانه تنها کافی نیست.

وی با بیان اینکه در صنعت ماشین سازی نیروهای متخصص و ماهری وجود دارد به طوریکه رتبه کشورمان در زمینه مهندسی چهارم یا پنجم است، گفت: از ۴ هزار شرکت ،۱۰۰۰ شرکت در حوزه تجهیزات کار می‌کنند؛ این حوزه حوزه‌ای است که نیاز به تولید انبوه ندارد ولی در عین حال می‌تواند خیلی اقتصادی برای کشور باشد.

وی تاکید کرد: ما امکان رقابت با چینی‌ها از نظر کیفیت و با اروپایی‌ها از لحاظ قیمت در صنعت ماشین سازی داریم. این شعار نیست.

اسدی فرد با تاکید بر اینکه صنعت ماشین سازی صنعت راهبردی فراموش شده به دلایل مختلف است، گفت: در ایران هیچ قانونی در صنعت ماشین سازی نداریم و هر قانونی که به این مبحث ارتباط داشته باشد یا خنثی است یا تضعیف کننده که در فرایند اجرا به ضرر صنعت ماشین سازی بوده است.

وی با بیان اینکه همچنین نهاد تخصصی برای صنعت نداریم، بیان کرد: نهادهای غیر دولتی توان پشتیبانی لازم برای این صنعت را ندارند؛ این صنعت تعداد زیادی دغدغه مند دارد و برای توسعه ماشین سازی دولت تنها نمی‌ماند

اسدی فرد با اشاره به اقداماتی که در زمینه توسعه صنعت ماشین سازی رخ داده، افزود: در مرکز همکاری‌های ریاست جمهوری یک اتاق فکری وجود دارد؛ انجمن‌هایی در قالب یک کمیته در حوزه ماشین سازی گرد هم آمده اند؛ از سوی دیگر معاونت علمی متقاعد شده که این صنعت مهم است و صندوق نوآوری هم از کمک و حمایت دریغ نمی‌کند و این اقداماتی است که برای توسعه صنعت ماشین سازی رخ داده است. اما در صدد هستیم که وزارت صنعت هم بتوانیم به این حوزه ورود دهیم.