شناسایی اسلحه، مواد مخدر و کالاهای ممنوعه در بنادر و پایانه‌های باربری یکی از چالشهای سیاستهای گمرکی است. محققان اروپایی در حال آزمایش فناوری‌ای هستند که امکان بازرسی دقیق‌تر و سریع‌تر را فراهم کند. در این فناوری ابزار جدیدی در اختیار افسران و ماموران گمرک برای کنترل و شناسایی دقیق و سریع مواد ممنوعه قرار می‌گیرد. بخشی از این طرح موسوم به C-BORD «سی- بورد» در بندر تجاری گدانسک در لهستان آزمایش می‌شود.
روش غیر تهاجمی برای کنترل محتوای محموله‌ها
هر سال ۳ میلیون کانتینر در گدانسک، یکی از بزرگترین پایانه‌های باربری در لهستان کنترل می‌شود. این کار از نظر فنی و لجستیک چالش بزرگی برای افسران گمرکی است که کانتینرها را به طور تصادفی برای شناسایی کالاهای خطرناک بررسی می کنند.
یکی از افسران گمرک بندر گندانسک میگوید: «مهمترین چیز در شغل ما این است مطمئن شویم کانتینر دقیقا حاوی همان چیزی است که اعلام شده است. به همین دلیل باید از روشهای غیر تهاجمی استفاده کنیم و محتویات کانتینرها را بدون باز کردن آن بررسی کنیم.»
محققان اروپایی مشغول آزمایش روشی هستند که با آن می‌توان وجود مواد مخدر، توتون یا اسلحه را که در کانتینرها تشخیص داد.
این فناوری، را می توان نسل بعدی سامانه های کنترل و بازرسی گمرکی، دانست.
گیوم سانی، مسئول هماهنگ‌کننده طرح میگوید: «افسران گمرک با کمک این روش خواهند توانست اطلاعات بیشتری درباره محتویات کانتینرها بدست بیاورند، بدون اینکه مجبور شوند آن را خالی کنند.»
آنالیز و بررسی گرد و غبار و اجزای فرّار
دستگاه اول این روش، دستگاهی است که بو و ذرات فرار داخل محموله را بررسی می کند. دستگاهی داخل کانتینر فرستاده می‌شود تا هوای داخل آن را مکیده و ذرات هوا را به آزمایشگاه بفرستد.
پیتر کاول، فیزیکدان آلمانی این طرح به یورونیوز میگوید: «این سیستم برای این طراحی شده که اجزای فرّار موجود در کانتینر را تشخیص دهد. مواد منفجره، مواد مخدر (داروها)، محصولاتی که از توتون گرفته می شود، افرادی که در کانتینر پنهان شده باشند، یا حتی ذرات گردوغبار که به مقادیر بسیار ناچیز به ماده منفجره یا ماده مخدر چسبیده باشد، این مواد اجزای فرار دارند.»
روش بعد، استفاده از ردیاب تابشی منفعل است. این روش کنترل را می‌توان بسته به اندازه محموله به شیوه‌های مختلف انجام داد: می‌توان کامیون را هنگامی عبور از دروازه، بررسی کرد؛ یا خودرویی مجهز به آشکارگر می‌تواند محموله را دور بزند و یا اپراتور با ابزاری که در دست می‌گیرد می تواند محموله را بررسی کند.
گرانت کراسینگهام، یکی دیگر از فیزیکدانان این طرح درباره این روش اینگونه به یورونیوز توضیح می‌دهد: «سلاح‌های هسته‌ای و مواد هسته‌ای، تابش تولید می‌کنند. این ابزارها می‌توانند به شکل کاملا منفعل این تابش را آشکار کنند؛ یعنی نه به شکل فعال در جستجوی تابش هستند، و نه کاری می‌کنند که عامل ایجاد تابش شود.»
در پروژه «سی بورد» توانایی‌های فعلی آشکار کردن با پرتو x بهتر شده و با اسکن محموله هم، تصویر بهتری از آن ساخته می‌شود و هم مواد مختلف بهتر تشخیص داده می شود.
در پایان فرایند بازرسی، نتایجی که از ابزارهای مختلف به دست آمده است یک جا جمع شده و به شکلی مشترک در اختیار کاربر یعنی مامور گمرک قرار داده می‌شود.
گیوم سانی میگوید: «مهم است که بتوانیم در شرایط جوی مختلف کارمان را انجام دهیم و خودمان را با اهداف متفاوت گمرک‌های اروپایی تطبیق دهیم. چالش ما این است که سیستم‌های ما برای کار تحت هر شرایطی آماده باشد.»
ماه های آینده این سه ابزار در بندر روتردام، بزرگترین بندر اروپا تحت آزمون نهایی قرار خواهند گرفت و پس از آن، این تجهیزات به سرعت به بازار عرضه خواهد شد.