سال آینده در چنین روزهایی یک کپسول حاوی مریخ‌نورد بعدی آمریکا سفر دلهره آور هفت دقیقه ای در اتمسفر مریخ را شروع خواهد کرد تا بر سطح این سیاره فرود آید. کاوشگر تازه ماموریتی کاملا متفاوت از ماموریت های قبلی را نوید می دهد.
هرچند “مریخ ۲۰۲۰” ظاهری شبیه مریخ‌نورد “کنجکاوی” دارد که در سال ۲۰۱۲ به سیاره سرخ رفت، اما با هدف پاسخ گفتن به بعضی از اساسی ترین سوالات طراحی شده است: آیا در گذشته آثار حیات در این سیاره وجود داشته یا هنوز وجود دارد؟
کاوش های اخیر بر این موضوع متمرکز بوده که این سیاره تا چه اندازه قابل سکونت بوده. به عبارت دیگر دانشمندان با این کاوش ها سعی داشتند جواب این سوال را پیدا کنند که شرایط گذشته مریخ چقدر برای پیدایش حیات مهیا بوده است.
در مقابل، مریخ ۲۰۲۰، (که بعدا نام دیگری برای آن اعلام خواهد شد) مستقیما به جستجوی آثار به جا مانده از موجودات زنده برخواهد آمد.
شکی نیست که این یک ماموریت مشکل است. کشف شواهد حیات در دوره های اولیه زمین همیشه با تردید و گاه حتی جنجال روبرو می شود، و برای تایید یک ادعا اغلب به تجهیزات آزمایشگاهی در ابعاد یک اتاق بزرگ نیاز هست.
حالا اگر مریخ نورد اثری غیرعادی در سنگ های چند میلیارد ساله یک سیاره دیگر پیدا کند، شاهد چه واکنشی خواهیم بود؟
اسخ جیم بل از دانشمندان این ماموریت از دانشگاه ایالتی آریزونا بی‌پرده است: “ما می توانیم در مورد اثر انگشت حیات ادعایی را مطرح کنیم، اما اصلا برای من روشن نیست که کسی حرف ما را باور خواهد کرد.”
“پس باید نمونه ها را به زمین برگردانیم. تا اگر ادعای فوق العاده ای مطرح شد قابل تصدیق باشد.”
بنابراین استراتژی مریخ ۲۰۲۰ این است: یافتن چیزی فوق العاده در مریخ و حفظ آن برای بازگشت احتمالی با ماموریت های آینده به زمین.
مریخ نورد با عبور از میان گودال جزیرو، واقع در منطقه استوایی مریخ، به جستجوی سنگ ها و صخره هایی خواهد پرداخت که به نظر می رسد در حضور ارگانیسم های زنده شکل گرفته باشند.
بهترین نمونه ها حفر و در داخل لوله های کوچک مهر و موم خواهند شد. این لوله ها سپس بر سطح مریخ قرار داده می شود تا شاید ماموریتی در آینده آنها را جمع آوری کند.
اما این آثار چگونه ظاهری خواهند داشت؟
کیتی استک مورگان، معاول علمی این پروژه، گفت که یک نمونه خوب می تواند بقایای ساختارهایی گنبدی شکلی باشد که دارای لایه های ظریف است. این نوع ساختمان ها در زمین – به نام استروماتولیت – به توده های کهن میکروبی مرتبط است که اغلب در حاشیه دریاچه های شور شکل می گیرند.
تصاویر ماهواره ای به روشنی نشان می دهد که گودال جزیرو زمانی محل حضور یک دریاچه بزرگ بوده. همچنین اثر دلتایی که آب دریاچه را تامین می کرده به روشنی دیده می شود.
آنچه که به خصوص جلب توجه می کند سنگ های کربناته است که به نظر می رسد خط ساحلی دریاچه را تشکیل می دهند.
دکتر استک مورگان گفت: “در زمین کربنات ما را به یاد آب سنگ ها و آب های کم عمق گرم می اندازد.”
“ما نمی دانیم که در مریخ آب‌سنگ خواهیم یافت یا نه، اما فکر می‌کنیم که در این آب های کم عمق که کربنات ها شکل گرفتند، ممکن است ارگانیسم هایی بوده باشند که از این سنگ ها استفاده می کردند، همانطور که در آب های کم عمق زمین می بینیم.”
مریخ نورد کنجکاوی با کشف سنگ های صاف (ساحلی) و آثار گلی که حکایت از آب فراوان در دوره هایی از تاریخ اولیه مریخ دارد ما را شگفت زده کرده است.
اما ابزارهای آن کاوشگر فقط می تواند نگاهی کلی به شرایط شیمیایی دوره های کهن مریخ بیاندازد و برای تحلیل نمونه ها اول باید آنها را خرد کند. اما مریخ ۲۰۲۰ حامل ابزارهایی خواهد بود که قادر به بررسی دقیق تر بافت سنگ هاست.
این مریخ نورد اخیرا وارد مرکز فضایی کندی ناسا در فلوریدا شد تا برای پرتاب در اواخر ماه ژوئیه یا اوایل اوت آماده شود.
کاوشگر ظرف هفت ماه به سیاره سرخ خواهد رسید.
مهندسان برای فرود بعد از ساعت ۲۰:۳۰ گرینویچ در روز پنجشنبه، ۱۸ فوریه ۲۰۲۱، برنامه ریزی کرده اند.