دانشمندان با استفاده از سلول‌های بنیادی موفق شده‌اند مراحل ابتدایی رشد رویان جنین انسان را به صورت دقیق بازآفرینی کنند. پیشرفتی که می‌تواند یک کشف بزرگ در تحقیقات باروری محسوب شود.
در این مطالعه – که امروز (۸ مه ۲۰۲۱) در مجله‌های «سِل استم سِل» (سلول‌های بنیادی) منتشر شده است – پژوهشگران دانشگاه اکستر و دانشگاه کمبریج، روشی را توسعه داده‌اند که در آن سلول‌های بنیادی، که می‌توانند به انواع گوناگون سلول‌ها تبدیل شوند، مشابه ساختار اولیه جنین انسان را ایجاد می‌کنند. متخصصان بر این باورند که این کشف می‌تواند با ایجاد درک بهتر از چگونگی رشد جنین و همچنین درک بهتر از شرایط لازم برای جلوگیری از سقط جنین و دیگر مشکلات، به تحقیقات مرتبط با مساله ناباروری کمک کند.
بر اساس اعلام کارشناسان، یک زوج از هر هفت زوج در انگلستان دچار مشکلات باروری هستند. از این مدل جدید جنینی همچنین می‌توان برای آزمایش شرایطی استفاده کرد که در فرآیندهای کمک به باروری – از قبیل لقاح آزمایشگاهی (IVF)- رشد جنین را بهبود می‌بخشند.
این کشف، در پی کشف قبلی گروه‌های مختلف تحقیقاتی در ماه مارس صورت می‌گیرد که در آن مشخص شد سلول‌های بنیادی انسان می‌تواند اجزای اصلی بلاستوسیست‌ها (یعنی شکل اولیه جنین پس از تقسیم یک تخمک بارور) را تولید کند.
پروفسور آستین اسمیت مدیر موسسه سیستم‌های زیستی دانشگاه اکستر، جایی که این پژوهش در آنجا انجام شده است، این کشف را شبیه به یک مکاشفه توصیف کرده است. «فهمیدن اینکه سلول‌های بنیادی می‌توانند تمامی اجزای جنین اولیه را تولید کنند یک مکاشفه است.» او می‌گوید: «سلول‌های بنیادی از بلاستوسیست‌های کامل شکل‌گرفته می‌آیند اما می‌توانند دقیقا همان ساختار کلی جنین را بازآفرینی کنند.» او می‌افزاید: «این مساله بسیار قابل توجه است و راه‌های جدید هیجان‌برانگیزی را برای آموختن بیشتر درباره جنین انسان باز می‌کند.»
یکی از نتایج این کشف آن است که دانشمندان دیگر مجبور نیستند بر تحقیقات آزمایشگاهی جانوری اتکا کنند، به خصوص در استفاده از سلول‌های بنیادی موش‌ها برای بررسی رشد انسان – با وجود آنکه سیستم‌های تولیدمثلی موش‌ها آشکارا با انسان متفاوت است. دسترسی به آزمایش و بررسی جنین انسان با محدودیت‌هایی روبه‌روست و بر اساس ملاحظات اخلاقی سختگیرانه‌ای تنظیم شده است اما بلاستوسیست‌هایی که در آزمایشگاه‌ها از سلول‌های بنیادی انسان رشد می‌کنند تحت این قواعد اخلاقی نیستند و از این رو می‌توانند بسیار مهم باشند.
محققان در این مطالعه، سلول‌های بنیادی را در دسته‌های مختلف تقسیم‌بندی کردند و به صورت خلاصه، دو مولکول را درون آنها قرار دادند که بر چگونگی رفتار سلول‌ها در مراحل اولیه تاثیر می‌گذارند. دانشمندان دریافتند که هشتاد درصد خوشه‌ها پس از سه روز خود را به شکل ساختارهایی در آوردند که به مرحله بلاستوسیست یک رویان شباهت دارد. توپی متشکل از حدود دویست سلول که پس از شش روز از تخمک بارور شکل می‌گیرد.
این گروه از پژوهشگران کار را تا جایی ادامه دادند که نشان دهند جنین مصنوعی از همان ژن‌های فعالی برخوردار است که جنین طبیعی دارد. دکتر گی گو از موسسه سیستم‌های زیستی دانشگاه اکستر می‌گوید که این روش جدید «برای نخستین بار، سیستمی قابل اتکا برای مطالعه مراحل اولیه رشد انسان را بدون اینکه به جنین نیاز باشد، فراهم می‌کند.» او می‌افزاید که این کار نباید به صورت گامی به سوی تولید نوزادان در آزمایشگاه‌ها برداشت شود، «بلکه این کشف ترجیحا باید به عنوان یک ابزار تحقیقاتی مهم دیده شود که می‌تواند به لقاح مصنوعی و تحقیقات ناباروری کمک کند.»