ظهور شبکه‌های اجتماعی به این معنی است که مردم بیش از هر زمان دیگری در تاریخ بشریت با هم در ارتباط هستند. اما به طور متوسط یک بریتانیایی تلفن خود را در روز ۲۸ بار نگاه میکند، و وابستگی به شبکه‌های اجتماعی در این اندازه می‌تواند آثار منفی بر سلامت روان فرد داشته باشد.
در حالی که شبکه‌های اجتماعی می‌توانند فوایدی هم داشته باشند، استفاده مداوم از آن‌ها در طولانی‌مدت باعث ایجاد حس افسردگی و انزوا می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری تحقیق و توسعه، تماشای سیل دائمی عکس‌های روتوش‌شده دیگران در اینستاگرام نمی‌تواند برای عزت نفس آدم خوب باشد، و بررسی وسواس‌گونه توییتر قبل از خواب کیفیت خواب را پایین می‌آورد. شبکه‌های اجتماعی بدون این که حتی خودتان متوجه شوید، می‌توانند حداقل به شش طریق بر سلامت روان شما تأثیر منفی بگذارد.
اعتماد به نفس
هر یک از ما تااندازه‌ای دچار عدم اعتماد به نفس هستیم، بعضی از ما صریحاً درباره آن صحبت می‌کنیم و برخی دیگر ترجیح می‌دهیم آن را درون خود مخفی نگاه داریم.
با این حال، مقایسه خود با دیگران در شبکه‌های اجتماعی با تعقیب عکس‌های زیبا و روتوش‌شده اینستاگرامی، یا به طور روزانه در جریان زندگی بی‌نقص دوستان فیس‌بوکی قرار گرفتن، نمی‌تواند تقویت‌کننده حس اعتماد به نفس باشد.
مطالعه‌ای که توسط دانشگاه کپنهاگ انجام شده است، نشان می‌دهد که بسیاری از مردم از «حسادت فیس‌بوکی» رنج می‌برند و کسانی که از سایت‌های معروف پرهیز می‌کنند از زندگی خود رضایت بیشتری دارند.
دکتر تیم بونو، نویسنده کتاب «وقتی لایک‌ها کافی نیستند» در سایت Healthista توضیح می‌دهد: «وقتی خود را دائماً با دیگران مقایسه می‌کنیم و این مقایسه را مبنای ارزش‌گذاری خودمان قرار می‌دهیم، عملاً احساس خوشبختی خود را تابع متغیری کرده‌ایم که کاملاً از کنترل ما خارج است.»
هر اندازه که وقت کمتری صرف بررسی صفحه‌های دیگران در شبکه‌های اجتماعی کنیم، بیشتر می‌توانیم بر روی خود و اعتماد به نفس خود تمرکز کنیم.
ارتباط انسانی
انسان موجودی اجتماعی است و ایجاد ارتباطات شخصی و رو در رو با دیگران بسیار مهم است.
با این حال، وقتی ما به صفحه‌های مستطیلی [تلفن‌های هوشمند خود] چسبیده‌ایم و به جای دیدن چهره واقعی دوستان‌مان با تصویر دیجیتالی آن‌ها سروکار داریم، برقراری ارتباط انسانی دشوار است.
استینا سندرز مدل سابق که ۱۰۷۰۰۰ دنبال‌کننده در اینستاگرام دارد، توضیح می‌دهد که چگونه رسانه‌های اجتماعی گاهی اوقات باعث حس انزوا درون او می‌شود.
وی می گوید: «من از تجربه شخصی می‌دانم که وقتی عکس‌های دوستانم را می‌بینم که به یک مهمانی رفته‌اند که من نرفته‌ام، دچار حس تنهایی و اضطراب می‌شوم.»
مقاله‌ای که در مجله «امریکن اپیدمیولوژی» منتشر شده است، براساس مطالعه ۵۲۰۸ کاربر فیس‌بوک نشان می‌دهد که استفاده منظم از فیس‌بوک اثر منفی بر سلامت روان دارد.
حافظه
شبکه‌های اجتماعی وسیله کارآمدی برای یادآوری خاطرات گذشته هستند.
با این حال، همچنین می‌توانند سازوکار یادآوری خاطرات گذشته ما را دچار اختلال کنند.
بسیاری از ما وقتی قرار باشد یک خاطره را در قالب یک عکس ثبت کنیم، چنان به گرفتن یک عکس بی‌نقص متمرکز می‌شویم که عملاً از تجربه آن لحظه تکرارنشدنی غافل می‌مانیم.
دکتر بونو گفت: «اگر ما تمام توجه خود را صرف گرفتن بهترین عکس برای اشتراک با دنبال‌کنندگان خود در شبکه‌های اجتماعی کنیم، تا تحسین آن‌ها را جلب کنیم، امکان کمتری برای تجربه لذت از آن لحظه خواهیم داشت.
صرف وقت زیاد با تلفن‌ها، ما را از جنبه‌های دیگر این تجربه غافل میکند و حس شادی را تضعیف میکند.»
خواب
برخورداری از خواب برای مدت زمان کافی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
با این حال، بسیاری از ما قبل از خواب از تلفن‌های خود استفاده می‌کنیم و این امر به خواب رفتن‌مان را دشوار میکند.
دکتر بونو توضیح می‌دهد: «حس اضطراب یا حسادتی که در نتیجه گشت‌وگذار در رسانه‌های اجتماعی در ما ایجاد می‌شود، مغز را در حالت هوشیاری نگاه می‌دارد و مانع از به خواب رفتن می‌شود.
به علاوه، نور دستگاه تلفن همراه که فقط چند اینچ از صورت ما فاصله دارد، می‌تواند ترشح ملاتونین، همان هورمونی را که به ما کمک میکند احساس خستگی کنیم، سرکوب کند.»
برای خود یک برنامه تنظیم کنید که حداقل ۴۰ دقیقه تا یک ساعت قبل از خواب به تلفن دست نزنید و ببینید آیا این امر در کیفیت خواب شما تفاوتی ایجاد میکند یا خیر.
حواس‌پرتی
اثر منفی شبکه‌های اجتماعی بر ناخودآگاه ما تنها موضوعی نیست که باید نگران آن باشیم، بلکه همچنین اثر منفی آن بر توانایی مغز به تمرکز در حالت بیداری نیز مشکل دیگر استفاده مداوم از شبکه‌های اجتماعی است.
به لطف رسانه‌های اجتماعی ما به اطلاعات فوق‌العاده زیادی دسترسی داریم. اما اثر دیگر آن این است که ما را به راحتی حواس‌پرت میکند.
دکتر بونو گفت: «رسانه‌های اجتماعی ابزاری برای سرگرمی‌های فوری و سهل‌الوصول فراهم کرده است.»
اگر به دستگاه تلفن هوشمند خود اعتیاد پیدا کرده‌اید، خوب است که هر از گاه تمرین اراده کنید و تلفن خود را برای چند دقیقه کنار بگذارید.
سلامت روان
نه تنها ثابت شده است که رسانه‌های اجتماعی باعث حس ناخشنودی می‌شوند، بلکه در صورت استفاده افراطی همچنین می‌توانند باعث نارسایی‌های روانی مانند اضطراب یا افسردگی نیز بشوند.
مطابق یک نظرسنجی از ۱۰۰۰ نفر پرسش‌شونده نسل Z (زاده‌شدگان از نیمه دهه هفتاد شمسی به این سو)، که در مارس ۲۰۱۸ منتشر شد، یک سوم اظهار داشتند که قصد دارند برای همیشه رسانه‌های اجتماعی را ترک گویند.
بن جیکوبز، یک دی‌جی که بیش از پنج‌هزار تعقیب‌کننده در توییتر دارد، در ژانویه ۲۰۱۶ تصمیم گرفت که به طور موقت شبکه‌های اجتماعی را کنار بگذارد. او این وقفه را برای خود بسیار مفید می‌داند.
وی گفت: «در توییتر هر از چندگاه احساس اضطراب می‌کردم، زیرا آهسته آهسته احساسات هزاران غریبه‌ای که لزوما نمی‌دانستند من کیستم، شروع به ایجاد حس نگرانی در من کرد.
از زمان ترک توییتر، ذهن آرام‌تری برای پرداختن به چیزهای دیگر داشته‌ام. مثلاً ساعت ۳ صبح بیدار می‌شوم و مشغول خواندن کتاب می‌شوم.»
اگرچه لزوماً مجبور نیستیم برای همیشه از رسانه‌های اجتماعی دست بکشیم، اما اگر احساس می‌کنید که شبکه‌های اجتماعی در شما ایجاد افسردگی میکند، می‌توانید ساعت‌های خاصی را در طول روز به زمان عاری از شبکه‌های اجتماعی اختصاص دهید. این تغییر جزئی می‌تواند خیلی مفید باشد.