محققان دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) با انجام یک فعالیت پژوهشی موفق به طراحی و ساخت سازه‌ای مکانیکی-هیدرولیکی با عنوان «شیر کنترل دبی» برای توزیع عادلانه آب زیرزمینی شدند.
محققان دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در طرحی پژوهشی موفق به طراحی و ساخت سازه‌ای مکانیکی-هیدرولیکی با عنوان «شیر کنترل دبی» برای توزیع عادلانه آب زیرزمینی در بخش کشاورزی شدند.
محمد بی‌جن‌خان، مجری طرح پژوهشی «طراحی و ساخت سازه‌ای مکانیکی-هیدرولیکی برای توزیع عادلانه آب زیرزمینی» با اشاره به اینکه این پروژه از یک ایده آغاز شد، اظهار کرد: این ایده سال ۹۵ با هدف صرفه‌جویی در آب و انرژی شکل گرفت و برای تحقق این هدف نیاز به ابزار بود و صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور از آن حمایت کرد.
وی ادامه داد: بنابراین با انجام پژوهش‌ها و تحقیقات این وسیله با عنوان «شیر کنترل دبی» طراحی شد و توانستیم نمونه‌های اولیه در مقیاس آزمایشگاهی را تولید کنیم.
مجری طرح پژوهشی «طراحی و ساخت سازه‌ای مکانیکی-هیدرولیکی برای توزیع عادلانه آب زیرزمینی» افزود: در حال حاضر ۶ نمونه از این شیر برای دبی نیم تا ۱۰ لیتر بر ثانیه ساخته شده است؛ از ویژگی‌های آن این است که با تغییر فشار هر دبی ثابتی را عبور می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه این ابزار در پروژه‌های بزرگ که در جنوب کشور انجام می‌شود، کاربرد فراوانی برای تقسیم آب خواهد داشت، ادامه داد: کاربرد این شیرهای کنترل برای توزیع عادلانه آب زیرزمینی است، البته در انواع روش‌های آبیاری نیز کاربرد دارد که با این ابزار برای هر دبی تنظیمی با افزایش فشار از ورود آب اضافه جلوگیری می‌شود.
بی‌جن‌خان ادامه داد: با تحقیقاتی که انجام دادیم در آبیاری نواری با این وسیله قابلیت صرفه‌جویی ۲۰ تا ۵۰ درصدی با توجه به فشار کارکرد سیستم وجود دارد.
وی تصریح کرد: در طراحی این شیرها مبحث انرژی دارای اهمیت است تا با کمترین میزان انرژی آب پخش شود. البته تمرکز کار ما در فشارهای پایین است اما قابلیت کارکرد و طراحی آن برای هر فشاری وجود دارد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) عنوان کرد: این شیر در فشارهای پایین و کمتر از یک اتمسفر کار می‌کند و کاربرد آن در توزیع و انتقال آب به‌وسیله لوله است؛ در بازار شیرهایی که با فشار پایین کار می‌کند، وجود ندارد و بر اساس تحقیقات صورت گرفته نمونه مشابه خارجی نیز مشاهده نشده است.
وی افزود: هر پروژه‌ای برای اینکه به دست مصرف‌کننده برسد، باید مراحل پژوهشی را کامل کند و در حال حاضر ۷۰ درصد اطلاعات گردآوری‌شده و در حال تکمیل ۳۰ درصد بقیه هستیم.
مجری طرح خاطرنشان کرد: برای تولید انبوه باید نیاز بازار را شناسایی کنیم و علاوه بر آن نیز باید حمایت‌هایی صورت گیرد و به دلیل اینکه حوزه کشاورزی با کشاورزان سروکار دارد، تولید انبوه این محصول حمایت دولت را می‌طلبد.
وی عنوان کرد: ایران در صادرات خدمات مهندسی در منطقه حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و در حوزه آب نیز این امکان وجود دارد.
بی‌جن‌خان تشریح کرد: هرساله کمیته ملی آبیاری و زهکشی کشور، طرح برتر در زمینه تکنولوژی و فناوری حوزه آب را انتخاب می‌کند که در سال جدید این طرح «شیر کنترل دبی» به‌عنوان طرح برتر سال انتخاب‌شده و در شهریورماه نیز طرح‌های برتر هر کشور برای انتخاب طرح برتر دنیا معرفی می‌شوند که امیدواریم طرح «شیر کنترل دبی» در سطح بین‌المللی نیز به‌عنوان طرح برتر انتخاب شود؛ چراکه در این بخش حرف‌های بسیاری برای گفتن داریم.
این طرح پژوهشی مهم و اثرگذار با همکاری محمد بی‌جن‌خان، علی مهدوی مزده از اعضای هیئت‌علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی و با همراهی غلامرضا بابایی کارشناس این گروه ارائه و اجرا شده است. همچنین در این طرح از همیاری چهار نفر از دانشجویان، پریسا رضازاده، سهیل آتش‌پرور، فاطمه طیبی و نرگس مهری استفاده شده است.
منبع: خبرگزاری ایسنا